Nicky is een alleenstaande vrouw met chronische psychische problemen. Zo heeft ze een paranoïde persoonlijkheidsstoornis, wat inhoudt dat ze nauwelijks iemand vertrouwt. Op vrijwillige basis is ze onder behandeling van een psychiater. Als ze na een crisis weer thuiskomt, ontbreken er concrete afspraken in de overdracht van het crisisteam naar haar andere hulpverleners. Beide partijen denken dat ze niet meer verantwoordelijk zijn en Nicky raakt uit het zicht van de hulpverleners. Een buurman treft haar een paar weken later sterk verwaarloosd aan in haar huis. Ze overlijdt vlak daarna op de spoedeisende hulp.

In Nederland zijn meer mensen zoals Nicky. Zorgverleners zijn vaak niet goed op de hoogte van het gevaar dat deze patiënten vormen voor zichzelf en de omgeving, waardoor een situatie snel kan escaleren.

Volgens de Onderzoeksraad is een belangrijke oorzaak voor dit probleem de flinke bezuinigingen in de gezondheidszorg. Door geldgebrek is er minder plek in de opvang, waardoor psychiatrische patiënten langer thuis blijven wonen. Dit wordt ook gestimuleerd door overheidsbeleid, omdat thuis wonen humaner zou zijn dan wonen in een zorginstelling. Het gevolg is wel dat er veel overlast ontstaat in woonwijken. Bij de politie kwamen in 2018 meer dan 90.000 meldingen binnen over verwarde mensen; een verdubbeling ten opzichte van acht jaar geleden.

Stroperig

Meer geld naar opvang, lijkt de voor de hand liggende conclusie. Maar zo simpel is het niet. Geldgebrek is niet de enige zwakte in het systeem. Psychiatrische patiënten hebben vaak een ingewikkeld ziektebeeld. Het is lastig om de goede zorg voor hen te vinden. Soms vermijden ze hulpverlening uit wantrouwen helemaal en komen ze niet opdagen op afspraken. Vaak hebben ze door hun problemen ook hulp nodig op het terrein van huisvesting, financiën en dagbesteding.

Vanwege deze complexe problematiek zijn er bij de zorg meestal meerdere instanties betrokken: de ggz, de dagbesteding, de verslavingszorg, huisartsen, enzovoort. Al die organisaties werken volgens het rapport van de Raad te veel langs elkaar heen. Dit maakt de zorg bureaucratisch en stroperig. „Zorgverleners hebben niet genoeg zicht op de veiligheidsrisico’s. Door versnippering van informatie bij verschillende partijen ontstaat er geen compleet beeld van de patiënt. Dat maakt het moeilijker de juiste hulp te bieden”, aldus de onderzoekers.

Akkoord

Om de zorg te verbeteren, doet de Onderzoeksraad een aantal aanbevelingen. Zo pleiten de onderzoekers voor een nieuw zorgakkoord, dat is gericht op mensen met ernstige psychiatrische problemen. Bij het akkoord moeten patiëntenorganisaties, ggz-aanbieders, gemeenten, politie en verzekeraars worden aangesloten. Door op die manier samen te werken, kunnen de partijen ook gemakkelijker onderling informatie uitwisselen.

Het kritische rapport van de OVV volgt kort na het onderzoek over de behandeling van Michaël P., de moordenaar van Anne Faber. Ook in dat rapport concludeerde de raad dat instellingen informatie over hun cliënten niet of nauwelijks delen met elkaar, waardoor het regelmatig verkeerd gaat.