Hoe gaat het nu verder?

Het Britse Lagerhuis stemt woensdag over de vraag of het parlement een no-deal-brexit wil. Naar verwachting zal de meerderheid zo’n vertrek zonder regeling afwijzen. Dat zou namelijk betekenen dat alle afspraken vanaf 29 maart ophouden te bestaan, en er ook geen overgangstermijn is.

Als het parlement geen no-deal-brexit wenst, is de vraag: wat dan wel? Voor het eerst komt daarom donderdag een voorstel in stemming over uitstel van brexit.

Tot nu toe is dit nooit serieus besproken in het parlement, omdat premier May dit niet wilde. Zij houdt nog steeds vast aan 29 maart als datum voor een „ordelijke brexit.”

Hoelang zou dit uitstel moeten duren?

Dat is een volgend onderwerp van debat. Gezien Mays opstelling tot nu toe zal de regering dit zo kort mogelijk willen houden, bijvoorbeeld tot eind mei. Maar vanuit de EU is onlangs voorgesteld om de brexit twee jaar uit te stellen. In zo’n termijn zouden de Britten zelfs nieuwe verkiezingen kunnen houden om de patstelling te doorbreken. Rond die verkiezingen zal een tweede referendum over vertrek uit de EU zeker een onderwerp zijn. Premier May, die zich na het eerste referendum heeft verbonden aan de uitslag daarvan, zal dit allemaal willen voorkomen.

Overigens besluit het Britse parlement niet alleen over het uitstel. Dit moet worden goedgekeurd door de andere 27 regeringsleiders binnen de Europese Unie. Premier Rutte twitterde dinsdagavond al dat de Britten het verzoek om uitstel moeten voorzien van een „overtuigende rechtvaardiging”. Met andere woorden: de EU gaat daar niet zomaar mee akkoord.

De verkiezingen van het Europees Parlement maken het uitstel nog ingewikkelder. Als de Britten daar niet aan meedoen, komen ze van de uitvoegstrook op de afrit, die het onmogelijk maakt terug te keren op de snelweg.

Wat was die backstop ook al weer?

De backstop is een regeling die moet voorkomen dat er daadwerkelijke controle voor personen en goederen komt bij de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. Momenteel is dat een provinciegrens, maar dat wordt na de brexit een EU-buitengrens. De backstop-regeling komt erop neer dat Noord-Ierland mogelijk langer onder EU-regels valt dan de rest van het Verenigd Koninkrijk. Voor veel mensen draagt dit het risico in zich dat Noord-Ierland bestuurlijk gezien losraakt van Groot-Brittannië. Met de burgeroorlog in Noord-Ierland (1969-1998) vers in het geheugen is dit zeer gevoelig.

Wat wil de oppositie?

De Labourpartij is zelf verdeeld, maar de meerderheid wil veel dichter bij de EU blijven en kiest voor een douane-unie. Dat maakt een vertrek wel veel gemakkelijker. Maar het stuit anderzijds op het bezwaar dat het Verenigd Koninkrijk dan afhankelijk is van EU-regels. De voorstanders van een ‘echte’ brexit zeggen dat hun land dan een „vazalstaat” van Europa blijft. Wie alle posities in de Britse politiek bekijkt, ziet dat er voor geen enkel plan een meerderheid bestaat.

Hoe flexibel is de EU?

De Unie is natuurlijk nooit blij geweest met de brexit en vindt dat ze al meer heeft toegegeven dan noodzakelijk. Dinsdagavond bleek uit diverse tweets dat de EU niet opnieuw zal onderhandelen.

Hoe handhaaft premier May zich?

Ze begon dinsdagmiddag haar verklaring met een zwakke stem. Gaandeweg werd ze nog heser, als gevolg van een zware verkoudheid.

May moet zeer teleurgesteld zijn dat ze geen steun kreeg van de Noord-Ierse DUP. En op hun beurt namen die 75 leden van haar eigen Conservatieve Partij in hun kielzog mee.

In normale omstandigheden zou een premier na zo’n tweede massale vernedering aftreden. Maar May wil voorlopig haar karwei voortzetten. Met of zonder krachtige stem.