Sommige bouwbedrijven zullen enigszins verbouwereerd hebben gereageerd op de aankondiging dat de aansluitplicht op het gasnet reeds per 1 juli is komen te vervallen. Kostte het voorheen de grootst mogelijke moeite om een woning te mogen bouwen die niet was aangesloten op deze nutsvoorziening, met ingang van komende week is die situatie precies omgekeerd. Het schrappen van de aansluitplicht komt in de praktijk namelijk neer op een verbod.

Deze maatregel hing natuurlijk al langer in de lucht, maar werd aanvankelijk niet eerder verwacht dan begin volgend jaar. Met dit doortastende optreden lijkt de politiek te willen onderstrepen dat het menens is met de energiestransitie en het terugdringen van de CO2-uitstoot. Tegelijk heeft de snelheid waarmee deze stap is gezet de schijn van paniekvoetbal en lijkt dit besluit vooral ingegeven door de wens –of beter gezegd: de noodzaak– om de gaskraan in Groningen versneld dicht te draaien. Door het aardbevingsrisico is aardgas in een kwade reuk komen te staan, hoewel het op zich een relatief schone en efficiënte energiebron is.

Opmerkelijk genoeg heeft bijna niemand het in deze discussie nog over groen gas, terwijl er op steeds grotere schaal biogas wordt geproduceerd uit plantaardig materiaal, dierlijk mest, restafval of huishoudelijk afvalwater. Daarnaast staan er her en der diverse proefopstellingen waarin geëxperimenteerd wordt met nieuwe, revolutionaire technieken om op een veel grotere schaal biogas te produceren.

Zo wordt er op dit moment in Alkmaar gewerkt aan een demonstratiefabriek die op voorhand te boek staat als ’s werelds eerste industriële superkritische watervergasser. Voor een leek is de techniek nauwelijks te doorgronden, maar het komt erop neer dat men daar langdurige ondergrondse natuurlijke processen in enkele minuten tracht na te bootsen. Zijn alle technische hobbels overwonnen, dan kun je op deze manier onbeperkt biogas blijven produceren.

Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, alsof een eerstejaars student natuurkunde op zijn zolderkamer een slimme manier heeft bedacht om daadwerkelijk energie op te wekken via kernfusie. Tegelijk werpt het een geheel ander licht op de bijna obsessieve manier waarop de warmtepomp wordt gepromoot als de ultieme oplossing voor alle problemen. In het uiterste geval koppelen we inderhaast alle huishoudens los van het aardgas, al dan niet gedwongen door radicale tariefsverhogingen, terwijl er straks een schoon en onuitputtelijk alternatief voorhanden is.

Meer nog dan aan paniekvoetbal, doet dit beleid denken aan een tunnelvisie: alsof je forenzen allemaal binnen vijf jaar een elektrische auto opdringt, zonder te kijken naar openbaar vervoer, snelle elektrische fietsen of de mogelijkheid thuis te werken.

Bij een werkelijk duurzame energietransitie zou het moeten gaan om maatwerk, om maatschappelijk draagvlak, om een breed palet aan opties zonder de schijn van belangenverstrengeling en financieel gewin, en om een toekomstvisie die soms ook best visionair mag zijn.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl