De Bond van Nederlandse Predikanten (BNP) bestaat honderd jaar en dat werd maandag herdacht in de middeleeuwse Geertekerk in Utrecht. Gastspreker was Miroslav Volf, hoogleraar aan Yale Divinity School in de Verenigde Staten. De in Kroatië geboren theoloog is vooral bekend vanwege zijn boeken over identiteit, verzoening en de plaats van religie in de samenleving.

De kerk en het predikantschap is in een eeuw tijd sterk veranderd. Voor veel mensen is het christendom niet belangrijk meer. Toch hebben christenen een roeping in de samenleving, vindt Volf. „De christelijke visie op het goede, ware leven is belangrijk voor onze maatschappij. Wetenschappelijk onderzoek is ontoereikend. Het zegt niets over waarnaar we moeten verlangen en wat voor soort leven wenselijk is. Religie wil niet alleen antwoord geven op de vraag hoe we van punt a naar punt b gaan, maar ook wijzen op wat waard is om naar te verlangen.”

Een visie op het ware leven wordt volgens Volf doorgaans niet bepaald door goed en kwaad, maar door persoonlijke voorkeuren. „Als je naar een ijssalon gaat, kies je een smaak waarvan je houdt, waar je zin in hebt. Je vraagt je niet af of iets waar of niet waar is. Zo is het ook bij vragen over het goede leven. Mensen nemen beslissingen op basis van wat ze willen.”

Een bekende uitdrukking, vooral in Amerika, is dat mensen hun „droom” moeten volgen. Die droom is persoonlijk, aldus Volf. „Maar de middelen om die droom te verwerkelijken niet. We gebruiken geld, hebben andere mensen daarvoor nodig. Zo zijn we vanaf de kleuterschool tot het verpleeghuis bezig middelen te gebruiken om onze dromen te verwezenlijken.”

Welke rol heeft religie daarin? „De grote religieuze en filosofische tradities vertelden vroeger wat we moesten doen. Maar tegenwoordig zijn ze een soort obers van de menselijk ziel. Ze vertellen wat er op de schalen ligt, ze informeren wat de opties zijn. Dat is een groot verschil.”

Jezus zegt echter dat mensen eerst het Koninkrijk der hemelen moeten zoeken, stelde de Amerikaanse theoloog. „Het christelijk geloof vertelt ons dat er een parel van grote waarde bestaat. Zonder die parel zijn we zelfs verloren. Het vertellen over het bestaan ervan –ook in de samenleving– is de belangrijkste bijdrage die het christelijk geloof kan leveren.”

Volf wees erop dat mensen niet „bij brood alleen” kunnen leven. „Wat wij –en vooral moderne mensen– moeten leren, is dat er méér is dan dit leven. Het hoogste doel van alle economische en politieke instituties in onze maatschappij is het veranderen van stenen in brood. Maar ondertussen leven we nog steeds in een wereld waar honger en dorst is. Als je leeft voor brood alleen, heb je nooit genoeg. Elke hap heeft een bittere nasmaak.”

Het centrale probleem is volgens hem „vervreemding van jezelf en van de wereld, die een vijandige plaats is geworden.” Op de weg naar het paradijs is dan ook geen werkelijke vreugde te vinden. „Vreugde is een gave. Als we alles leren zien als een liefdesgave, zullen we ons pas kunnen echt kunnen verheugen.”

Wat is de uitdaging in een „globaliserende” wereld die wordt gedreven door economische motieven en het verlangen om daarmee eigen dromen waar te maken? Volf: „We moeten het Evangelie geloven en leren om niet bij brood alleen te leven. Om alles te verkopen en die parel van grote waarde te bemachtigen.”

Zie ook:

Vakbond voor de dominee, Reformatorisch Dagblad (07-04-2018)