In St. Paul’s Memorial Church te Charlottesville is vrijdagavond een gebedsbijeenkomst gehouden met het doel „op vreedzame wijze een profetisch woord te spreken” tegen de demonstratie van blanke radicalen die zaterdag in de stad Charlottesville plaatsheeft. Initiatiefnemer van die betoging is Jason Kessler, een activist die pleit voor een „etnisch blanke staat.” Hij wist een breed spectrum van rechts(-radicale) groepen in Amerika te interesseren voor een protestactie onder de noemer ”Unite for right”.

Voorgangers van diverse kerkelijke denominaties besloten daarop tot een tegenactie. Zaterdag houden ze ook een „stille demonstratie, waarbij absoluut geen geweld mag worden gebruikt.” De autoriteiten vrezen echter dat zich ongeregeldheden voordoen, omdat ook links-progressieve groepen gaan demonstreren.

Ds. Seth Wispelwey (Charlottesville) zegt dat het organiserend interkerkelijk comité geïnspireerd is door de methoden van ds. Martin Luther King, die in de jaren zestig streed voor burgerrechten van niet-blanken. „Als de Ku Klux Klan of andere organisaties acties planden, hield King eerst een gebedsdienst en daarna een vreedzame tegendemonstratie. Dat doen we nu ook.”

Heftige discussie

Het debat over de positie van blanken en niet-blanken is de laatste maanden binnen Amerikaanse kerken opgelaaid. Op de laatstgehouden nationale conventie van Zuidelijke Baptisten, begin juni, ontstond een heftige discussie doordat de leiding van de conventie een voorstel van de zwarte predikant Dwight McKissic om het gedachtegoed van de ”alternative right” te veroordelen op formele gronden afwees.

McKissic, predikant van een Afro-Amerikaanse gemeente in Arlington (Texas), stelde dat het pleiten voor een blanke suprematie, zoals de ”alt-right” doen, in tegenspraak is met het Evangelie. De leiding van de conventie, die bijna helemaal uit blanken bestaat, wees het amendement op procedurele gronden af.

Toen dit besluit op de bijeenkomst tot chaotische toestanden leidde, kwam het bestuur van de conventie later zelf met een voorstel waarin alsnog de standpunten van de alt-right werden veroordeeld. Die motie werd met grote meerderheid aangenomen.

Intussen was het kwaad geschied. Een aantal baptistenvoorgangers en -gemeenten bedankte uit onvrede over de gang van zaken voor het lidmaatschap van de Zuidelijke Baptisten. „Het gaat ons echter niet in de eerste plaats om de procedure, maar vooral om de onderliggende motieven”, zegt Lawrence Ware, docent aan Oklahoma State University. „Het racisme is nog altijd latent aanwezig binnen de Zuidelijke Baptisten, zeker bij de leiding. Dat is nu weer gebleken. Daarom is voor mij de maat vol.”

Ook Earon James, predikant van de Relevant Life Church in Pace (Florida), is duidelijk verontwaardigd. „De hele gang van zaken tijdens de conventie doet me denken aan een echtpaar dat voor in de kerk staat om te trouwen en de bruidegom zegt nee in plaats van ja. De predikant neemt hem apart en zegt dat hij dit antwoord op dat moment niet kan geven. Hij dringt er bij de man op aan om ja te zeggen, ook al zegt zijn hart nee. De motie die nu is aangenomen, is een voorbeeld van huichelarij. Noch de opstellers, noch veel voorstemmers zijn van harte overtuigd dat racisme verkeerd is.” Earon James is daarom naar Charlottesville gereisd, ook al heeft hij moeite met de theologische inzichten van sommige leden van het organiserend comité. „Racisme moet bestreden worden. De kerk mag niet zwijgen.”

Trump

In een opinieartikel voor de nieuwsdienst Baptist News schrijft Brett Younger, predikant van de Plymouth Church in Brooklyn en gastdocent homiletiek aan Mercer University in Atlanta (Georgia), dat de discussie alles te maken heeft met de opkomst van Donald Trump. „Hij voedde de haat tegen de niet-blanke groepen en hij is populair bij baptisten.”

Met verdriet constateert Younger dat de „liefde van Christus” kwijnt. „De kerk waarin ik groot ben geworden, is nu meer gestempeld door Fox News dan door het goede Nieuws van Jezus Christus. (…) Augustinus zei: „De kerk is een hoer, maar ze is wel mijn moeder.” Mijn moeder slaapt nu met Donald Trump.”