Welkom in ’s konings paleis: terugblik op 50 jaar
Dus in deze wieg lag de koning, en lagen zijn broers en dochters. Zijn trouwuniform is er ook, met Máxima’s lange bruidsjurk. En de regalia die bij ’s konings inhuldiging werden gebruikt: kroon, rijksappel, scepter en grondwet. Maar ook het vlaggetje dat achter Willem-Alexanders bureau staat: door André Kuipers meegenomen tijdens zijn ruimtereis.
Het is allemaal tijdelijk te zien in het Koninklijk Paleis Amsterdam. Vijftig is de koning geworden, en daarom stelt hij het paleis op de Dam vijftig uur gratis open om het publiek te laten terugblikken op de achterliggende vijftig jaar. Maar eerst gaat hij vrijdagavond aan tafel met 150 landgenoten die net als hijzelf jarig op 27 april jarig zijn. Vrijdag voegde hij er een cadeau aan toe: de expositie is van 5 tot 14 mei opnieuw te bezichtigen.
Tijdens de presentatie aan de pers, vrijdag rond het middaguur, waren in de balzaal de voorbereidingen voor het diner in volle gang. In vorstelijke stijl gaat koning Willem-Alexander aan tafel met vijftig leeftijdgenoten en honderd mensen die op 27 april een ander kroonjaar vierden. De 150 gasten waren ingeloot uit 11.493 inschrijvingen.
In de galerijen rond de balzaal staat de presentatie opgesteld die vrijdagavond om 22.00 uur opengaat. Ook daarvoor is de belangstelling overweldigend: de 12.500 gratis e-tickets waren vlot uitgedeeld; vandaar de verlenging.
Stier Herman
In de lange, hoge gangen staan vijf grote vitrines, voor elk decennium één. Achter het glas staan voorwerpen die een stroom aan herinneringen moeten oproepen. In elke vitrine draait ook een film waarin in hoog tempo belangrijke gebeurtenissen uit het decennium voorbijtrekken.
Wat typeert het tijdperk 1967-1976? Een aardgaskachel bijvoorbeeld, die de oliekachel verdreef. Een helm en lantaarn herinneren aan de kolenmijnen die dichtgingen. Er ligt een naambord van Lelystad, dat ontstond op het nieuwe land in het IJsselmeer. En er is de Fabeltjeskrant waaruit meneer De Uil op de televisie voorlas. Filmbeelden tonen de Maagdenhuisbezetting, en de demonstraties voor vrouwenrechten (spandoek: ”Meer kresjes”).
In de jaren 1977-1986 had je de eerste ov-kaart, de flipperkast, de Oosterscheldekering, en in de vitrine hangt ook het ruimtepak van Wubbo Ockels. Er zijn filmbeelden van prinses Diana, van Beatrix’ inhuldiging, van de eerste glasbak, de draaikubusrage, president Reagan, de krakersrellen, demonstraties tegen kerncentrales, en Willem-Alexander die de Elfstedentocht reed.
De vitrine van het decennium 1987-1996 is goeddeels gevuld met een replica van stier Herman, het eerste genetisch gemanipuleerde rund ter wereld. Maar er is ook ruimte voor een lichtblauwe helm –herinnering aan het drama van Srebrenica–, een blauwe stoel –uit de nieuwe Tweede Kamer–, en een kast met de Persoonlijke Standaard Uitrusting (PSU) van een dienstplichtig militair.
Dominomus
Uit tijdvak 1997-2006 is er ”Dansende tulpen”, het kunstwerk dat koningin Beatrix in 2005 bij haar 25-jarig regeringsjubileum kreeg. Er worden guldenbiljetten getoond, in gebruik tot 2002. De Dominomus is er ook: de vogel die werd doodgeschoten nadat hij 23.000 dominostenen omgooide; de kogel voorkwam dat hij ze alle 3,5 miljoen omkegelde. Er staat een model van de Erasmusbrug, er ligt het grootste woordenboek ter wereld, er is een replica van de taart die in 2001 werd aangesneden na de sluiting van het eerste homohuwelijk. En er staan drie stoeltjes, voor elke koningsdochter één, met op de leuning naam en geboortedatum van de prinses. Filmbeelden tonen de inhuldiging van Willem-Alexander, de begrafenis van zijn vader, de vuurwerkramp.
De vitrine van de jaren 2007-2017 toont naast de regalia van bij de inhuldiging ook een fiets –heel Nederland fietst– en een pop van het Antilliaans carnaval. Zonnebloemen wijzen op het monument voor de MH17 dat komende zomer wordt onthuld. Nederland rouwde na de ramp, en het koningspaar rouwde mee. Het gebeurde allemaal in die halve eeuw.
