In zijn eigen gemeente Steenwijkerland is het bar, vindt Kuipers. In de Onze-Lieve-Vrouwekerk of Kleine Kerk in Vollenhove hangt al sinds mensenheugenis een bronzen klok van 1500 kilo die niet kan luiden. Het gaat om een meesterwerk uit 1509 van Kampenaar Geert van Wou (1440-1527), de beste klokkenmaker van Europa in de late middeleeuwen. „De klok is prima, alleen maakte iemand in het verre verleden een ondeugdelijke constructie. Dat is al generaties zo. De klok staat noodgedwongen stil. Elk halfuur wordt hij ‘aangeslagen’ met een hamertje.” Dat is volgens Kuipers nogal treurig. Hij probeert al jaren het brons te laten spreken. Tevergeefs. Het is volgens hem exemplarisch voor veel gemeenten in ons land.

De enige luidklok die hangt in de andere middeleeuwse kerk in Vollenhove, de Nicolaaskerk, is ook stuk. Deze Nicolaasklok uit 1511, ook van Van Wou, heeft een scheur. Hij wordt wel geluid, maar het klinkt nergens naar. Kuipers probeert al sinds 1998 het beschadigde monument gerestaureerd te krijgen, maar het is volgens hem trekken aan een dood paard. „Gemeenten maken zich niet populair met dure restauratieprojecten voor luidklokken. Daar scoren ze niet mee.”

In de Clemenskerk in zijn woonplaats Steenwijk is het niet veel beter. Een van de zes klokken is een meesterwerk. Het is een kolos van 1400 kilo, in 1604 gemaakt door Frederyck Butgen. Roestvorming aan het ijzeren klepeloog en een vermoedelijke scheur maken dat het juweel alleen op hoogtijdagen klinkt, en dan nog schor ook. Bovendien hangen de klokken boven de ook nog eens voor twee derde dichtgemetselde galmgaten. Dat komt door de watertank die eronder hangt.

Ook een andere klok in de Clemenstoren, de zogeheten Poortklok uit 1638, verkeert in slechte staat. In 2012 diende Kuipers een plan in voor de restauratie van beide klokken, met het advies de klokkenstoel een segment naar boven te verhuizen. Het werd niets. En dus klinkt de majestueuze Clemenstoren schor.

De grootste miskleun maakt de gemeente Staphorst, vindt de klokkenexpert. In de tuin van de Grote Kerk aan de Gemeenteweg staat al sinds 1960 een luidklok van 1000 kilo uit 1512, ook van Geert van Wou. De meester van het brons, van wie 140 klokken bewaard zijn gebleven, maakte het werkstuk voor de voorloper van de kerk, die nu toebehoort aan de hersteld hervormde gemeente. Het voorwerp staat op de grond. „Het is alsof je een Rembrandt in de kelder legt.”

De Duitsers roofden het meesterwerk in de oorlog uit de toren, samen met een andere klok uit 1417. De laatste bleef weg, de eerste kwam terug, zij het met een scheur. Die werd gelast, maar in 1958 sprong de naad weer open en sinds 1960 fungeert de gigant, eigendom van de burgerlijke gemeente, als tuindecoratie. „Met de technieken van nu kun je deze klok gemakkelijk repareren. Brons heeft niets te duchten van weer en wind. Staphorst zou kippenvel krijgen, zo mooi.”

Kuipers deed in veertig jaar tijd 400 projecten in Nederland. Sommige gemeenten hebben wel oog voor historie. In Stedum beiert een klok uit 1300 weer zoals de gieter van weleer het bedoelde. In Loppersum zorgde Kuipers ervoor dat een klok uit 1397 weer klinkt zoals vroeger, en ook de toren in de Clemenskerk in Havelte klinkt weer als een klok. „Vaak weten de mensen niet wat ze horen.”

Kuipers is er nog altijd druk mee. Zo maakte hij vorig jaar een restauratieplan voor de luidklok in de Koepelkerk in het Friese Berlicum. Ook voor Hellendoorn schreef Kuipers een instandhoudingsplan voor de drie monumentale klokken in de protestantse kerk. Het afgelopen najaar voltooide hij de restauratie van een klokkenstoel in Wesepe. Voor het Friese Oosterwolde maakte hij een plan voor het herstel van de oorspronkelijk luidconstructie, met vliegende klepels. „Die zorgen voor het dopplereffect, een prachtige galm.”

Niet zelden gaat de Steenwijker op pad om te luisteren naar galmende klokken. Zijn favoriet hangt in de dom in het Duitse Erfurt. Daar klinkt af en toe de grootste klok die Van Wou ooit goot. Het monster van 11 ton luidt alleen op hoogtijdagen. Vaak ging Kuipers samen met zijn vrouw. Zij overleed vorig jaar zomer. De klok die luidde bij haar uitvaart in Steenwijkerwold had Kuipers in 1976 in de toren geplaatst. Het was destijds zijn eerste grote opdracht. „Het geluid van klokken hoort bij het leven.”