In de Gedächtniskirche vindt dinsdagavond om 18.00 uur een herdenkingsdienst plaats. Daarin gaat dr. Markus Dröge, van Berlijn-Brandenburg-Silezië in de Evangelische Kerk in Duitsland (EKD), voor.

Het is dinsdagmorgen rustig op de Breitscheidplatz, een plein met moderne hoge gebouwen aan de Kurfurstendamm, een belangrijke winkelstraat in Berlijn. Politie is ruimschoots aanwezig. Af en toe komt een politieauto aanrijden. Een klein draaiorgel speelt een kerstliedje. Het plein is weer vrijgegeven. Er zijn geen grote groepen mensen aanwezig. Bij de kerststalletjes waar maandagavond de aanslag werd gepleegd, is geen mens te zien.

Midden op het plein staat de Gedächtniskirche, het bedehuis dat zwaar gebombardeerd werd tijdens de Tweede Wereldoorlog. De halve ruïne bleef ter herinnering in het centrum van Berlijn staan. Is het toeval dat juist bij deze kerk de aanslag heeft plaatsgevonden?

Tegenover de kerk liggen bloemen, rozen, tulpen en attributen. Peter Sabisch, in een gele trui, heeft zojuist een rode roos neergelegd. Hij schikt de bloem nog even. Sabisch woont in de buurt en hoorde maandagavond al snel dat er iets gebeurd was. Wat er heeft plaatsgevonden, vindt hij verschikkelijk, maar bang is hij niet. „Iets dergelijks kan in elke grote stad gebeuren. We hebben er rekening mee gehouden dat het ook hier zou kunnen komen. Wat mij betreft mag de politie zich wel wat meer laten zien.”

Sabisch is rooms-katholiek, vertelt hij. Een verklaring voor de aanslag heeft hij niet. „God laat het toe. Ieder mens is zelf verantwoordelijk voor wat hij doet. Het is natuurlijk wel belangrijk om onze zorgen bij God neer te leggen.”

Kaarsen

Via een stenen trap kom je bij de kerk die hier in 1895 werd gebouwd. Rechts bevindt zich het gedeelte van de Gedächtniskirche dat niet meer voor de eredienst wordt gebruikt. Links staat een modern vierkant kerkgebouw dat in gebruik is bij de evangelische gemeente in de EKD van dr. Dröge.

In dit gebouw betonen deze morgen vertegenwoordigers van de Senaat en de burgemeester van Berlijn hun meeleven. Ze steken kaarsen aan en tekenen het condoleanceregister.

Op dit moment steekt ook een aantal mensen een kaarsje aan. Twee van hen zijn de zussen Lucy en Fina uit Londen. Ze zijn hier op vakantie en hoorden van de aanslag. Ze hebben tien minuten uitgetrokken om hier te zijn.

„Het is verschrikkelijk wat 
er gebeurd is”, zegt Lucy. „De slacht­offers zijn weggerukt uit het leven. Jezus nam hen op. We leven met hen mee en bidden voor hen. Daarom willen we hier zijn.”

In de ingang staat voorganger Dorothea Strauss, predikant van de kerk. Ze is aanwezig om mensen bij te staan en naar hun verhalen te luisteren. „Ik ben niet de enige predikant hier. Ook collega’s zijn hiernaartoe gekomen om mensen bij te staan. Het is mooi dat we dit gebouw in de directe nabijheid hebben. We moeten erbij zijn.

Mijn gedachten gaan uit naar de mensen die getroffen zijn”, vervolgt Strauss. „Ik luister naar verhalen van mensen die naar me toe komen. Voor troost is het te vroeg. Men kan zich afvragen waarom God het toegelaten heeft. Ik kan deze vraag niet beantwoorden. Ik kan alleen maar hopen en geloven dat al de slachtoffers in Gods erbarmen zijn opgenomen.”