Liechtenstein is klein. Het staatje –ingeklemd tussen Zwitserland en Oostenrijk– beslaat slechts 160 vierkante kilometer, maar heeft wel een eigen vorstelijke familie. De familie Von und zu Liechtenstein, met aan het hoofd Hans-Adam II.

In 2004 droeg Hans-Adam II de dagelijkse leiding in Liechtenstein over aan zijn oudste zoon, Alois, maar officieel blijft hij wel staatshoofd. Een traditie die Hans-Adam goed kan verdedigen. „De vorst draagt in principe gedeeltelijk de macht over als z’n opvolger gereed is. Dat geeft ons een voordeel. Zo kon mijn vader me in veel zaken van advies dienen. Ik kon bij hem terecht en mijn zoon nu bij mij. Hij laat me nieuwe wetten zien en zegt: „Papa, jij hebt alle tijd. Kijk dit eens door.” We hebben een heel goede band.”

Geen staatshoofd

Hans-Adam II wordt op 14 februari 1945 in Zürich geboren als prins Johannes Adam Ferdinand Alois Josef Maria Marko d’Aviano Pius von Liechtenstein. Als zoon van vorst Frans Jozef II en Georgina von Wilczek groeit hij op in de Liechtensteinse hoofdstad Vaduz.

In 1967 trouwt Hans-Adam II met zijn nicht gravin Marie Kinsky von Wchinitz und Tettau. Ze krijgen vier kinderen: erfprins Alois, prins Maximilian, prins Constantin en prinses Tatjana.

In 1984 wordt Hans-Adam II ingezet als vertegenwoordiger voor zijn vader en na de dood van Frans Jozef II in 1989 neemt hij alle taken op zich.

Als hij zelf een loopbaan had mogen kiezen, was Hans-Adam II naar alle waarschijnlijkheid geen staatshoofd geworden, bekende de vorst in een interview in 2012. „Ik had in het begin helemaal niet zo veel belangstelling voor politiek, maar meer voor wetenschap, geschiedenis en archeologie.” Zijn vader echter adviseerde Hans-Adam II rechten en economie te gaan studeren.

Tegen abortus

In 2004 draagt Hans-Adam II al zijn bevoegdheden over aan zijn zoon, erfprins Alois, zonder zelf officieel af te treden. Alois is nu regent; pas als Hans-Adam II overlijdt, zal Alois de titel vorst van Liechtenstein mogen gebruiken.

Liechtenstein is het laatste land in Europa waar de vorst nog absoluut heerst. Alois heeft bevoegdheden waar andere Europese staatshoofden niet eens van durven dromen. Terwijl veel monarchen wereldwijd hun macht zien slinken, neemt de macht van de vorst van Liechtenstein juist toe. In een referendum stemden de Liechtensteiners voor een grondwetswijziging waarin de vorst zich ook mag bemoeien met de benoeming van rechters, wetten mag blokkeren en de regering zonder opgaaf van redenen naar huis mag sturen, ondanks het feit dat Liechtenstein een parlementaire democratie is.

De rooms-katholieke Alois steekt zijn idealen niet onder stoelen of banken. In 2011 waarschuwde de prins de bevolking van Liechtenstein; als de inwoners zouden stemmen voor een wet die abortus in Liechtenstein toestaat, zou hij persoonlijk een veto uitspreken. Dat zou betekenen dat de wet alsnog niet doorgaat. Zijn dreigement bleek achteraf niet nodig; de Liechtensteiners stemden tegen legalisering van abortus.

In 2006 werd de ”Sophie von Liechtenstein Stiftung für Frau und Kind” opgericht, die een advieswebsite voor zwangere vrouwen financiert.

Hoge adel

De 48-jarige Alois woont met zijn gezin in Slot Vaduz in de gelijknamige hoofdstad. Met echtgenote, erfprinses Sophie van Beieren, krijgt hij vier kinderen: Joseph Wenzel (21), Georg (17), Nikolaus (16) en dochter Marie-Caroline (10). Sophie is van hoge adel; ze is een directe afstammeling van de laatste koning van Beieren, Lodewijk III.

Vrouwen zijn uitgesloten van de troon totdat er geen mannelijke opvolgers meer zijn. Na prins Alois zijn de drie zonen van hem en Sophie aan de beurt.

Over de kinderen van prins Alois is weinig bekend. In tegenstelling tot leeftijdsgenoten van andere prinselijke families treden de kleinkinderen van Hans-Adam II nauwelijks in de openbaarheid. Prins Joseph Wenzel zal in de toekomst zijn vader opvolgen als erfprins. Hij wordt wel beschouwd als de rijkste vrijgezelle prins van Europa.

Kunstliefhebber

Sinds 2004 heeft Hans-Adam II meer tijd om zich te kunnen wijden aan andere bezigheden. Zo is hij eigenaar van de LGT-bank. Ook is de vorst een fervent kunstliefhebber. De prinselijke familie van Liechtenstein heeft een wereldberoemde kunstcollectie, die grotendeels is ondergebracht in musea in Wenen en in Vaduz.

De vorst schreef zelfs een boek. In 2012 kwam Hans-Adam II naar Nederland om zijn debuut te promoten en het eerste Nederlandstalige exemplaar werd aan hem overhandigd in de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

>>rd.nl/konhuis

Liechtenstein: het op vijf na kleinste land ter wereld

Vergeleken met buurlanden en andere staten is Liechtenstein eigenlijk één grote gemeente. Het land heeft maar 37.000 inwoners en is 25 kilometer lang en 6 kilometer breed. Qua oppervlakte is Liechtenstein ongeveer even groot als Texel.

Het is het op vijf na kleinste land ter wereld. Onder andere Monaco is nog kleiner. Kleinschaligheid heeft zo z’n voordelen; de jaarlijkse nationale feestdag in Liechtenstein wordt groots en met de hele bevolking gevierd.

De Boheemse vorst Johan Adam Andreas van Liechtenstein kocht in 1699 Schellenberg en dertien jaar later het graafschap Vaduz van de graven van Hohenems. In 1719 smeedde keizer Karel VI Vaduz en Schellenberg tot een vorstendom, genaamd het Huis Liechtenstein.

Schloss Valduz is de officiële residentie. De oudste resten stammen uit de 12e eeuw. De muren van de toren zijn 4 meter dik. De recentste renovatie stamt uit de jaren dertig.

De meeste inwoners van Liechtenstein komen uit andere landen –voornamelijk Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk– om er tijdelijk te werken. De officiële taal is Duits, maar de meesten spreken een Alemannisch dialect.

Hoewel Liechtenstein een klein land is zonder veel grondstoffen, heeft het wel een sterke economie. In Liechtenstein zitten veel bekende banken. Ook hoeven bedrijven in Liechtenstein bijna geen belasting te betalen.

Het parlement van Liechtenstein heet de Landdag. De Landdag wordt gevormd door 25 leden. De regering bestaat uit slechts vijf mensen. Liechtenstein is samen met Zwitserland het enige land dat directe democratie op landelijk niveau kent. Burgers kunnen zelf direct wetsvoorstellen indienen, waarover dan in een referendum gestemd kan worden.

Liechtenstein ligt in de Alpen en is daarom een populair wintersportgebied. Ook heeft het land een beroemde wijncultuur.