De spits van dinsdagavond 1 november staat met 928 kilometer file in de boeken als drukste avondspits van het jaar. Afgelopen dinsdag werd met 822 kilometer file de drukste ochtend op het wegennet geregistreerd.

De kans is groot dat die records niet lang standhouden, waarschuwt manager verkeersinformatie Arnoud Broekhuis van de ANWB. „Het wordt steeds drukker op de weg. Daar kunnen we maar beter aan wennen.”

Het aantal files stijgt sinds 2014 structureel doordat er meer verkeer op de weg is. Dankzij het einde van de crisis rijden er vooral meer vrachtwagens op de snelwegen. Zeker in het zuiden, waar chauffeurs de Belgische tol willen ontlopen. Daarbij komt dat november traditiegetrouw al verreweg de drukste maand in het verkeer is. November is een van de weinige maanden waarin mensen niet of nauwelijks vakantie hebben.

Vanavond moeten automobilisten rekening houden met herfststormen. En het is bekend: regen, mist, sneeuw, wind en donkere dagen zijn goed voor veel stilstaande wagens. Maar het weer is niet de enige oorzaak van de spitsrecords.

Ratten

Ook ons gedrag is er niet netter op geworden, zegt verkeersdeskundige Ruud Hornman van opleidingsinstituut NHTV in Breda. „Net als ratten in een klein kooitje op een gegeven moment elkaar gaan aanvallen en bijten, neemt de verhuftering op drukke wegen toe. Waarom denkt iemand zich het recht te kunnen veroorloven om 600 meter file te vermijden door over een parkeerplaats te rijden?”

Dat helpt niet, legt Hornman uit, want er ontstaat een schokgolf als bestuurders vervolgens weer krampachtig proberen in te voegen. Ook van de linker- naar de rechterbaan schuiven omdat het verkeer daar even iets sneller gaat, levert per saldo niets op.

Hij is ervan overtuigd: als we willen, kunnen we met z’n allen meer dan de helft van de files oplossen. „We denken al snel aan meer asfalt en meer openbaar vervoer als oplossing, maar belangrijker is ons eigen gedrag.” Invoegen met een te lage snelheid, te snel wisselen van rijstrook, hard remmen – het zijn allemaal fileveroorzakers.

Volgens de verkeersdeskundige kunnen automobilisten het beste constant een lagere snelheid van 70, 80 of 90 kilometer per uur aanhouden in plaats van wisselend hard en zacht te rijden. „Als een file begint op te lossen, trekken mensen vaak snel op, om vervolgens weer vol in de remmen te gaan. Dat maakt het fileprobleem alleen maar erger.”

De gemiddelde automobilist gelooft daar niet zo in. Wie harder rijdt, is sneller thuis, is de gedachte. Ook de ANWB wijt de files juist aan automobilisten die hun snelheid matigen en meer afstand houden. „Dan passen er minder auto’s op een stuk snelweg en dat heeft heel snel een groot effect”, zegt Broekhuis. „Als je geen afstand bewaart, is het verkeer erg gevoelig voor verstoringen. Bestuurders moeten constant gas terugnemen of remmen”, werpt Hornman tegen.

Apps

Apps om weggebruikers snel door het verkeer heen te loodsen, zoals Flitsmeisteren Spookfile A58, vergergeren het fileprobleem volgens hem alleen maar. „Aan de ene kant roepen we mensen ertoe op hun telefoon onderweg op stil te zetten. Anderzijds verleiden we hen ertoe allerlei behulpzame apps te installeren.”

Je telefoon in de hand houden mag onder het rijden, dus leggen bestuurders de mobiel op hun knie. „Ze kijken voortdurend naar beneden en gaan in paniek hard op de rem als ze dicht op hun voorganger blijken te zitten.” En dat is dus het begin van een nieuwe file. De ANWB adviseert automobilisten voor vertrek de verkeersinformatie te bekijken. Broekhuis: „Vaak is het maar een korte periode zo extreem druk. Een halfuurtje eerder of later vertrekken kan al veel helpen.”