Stijnie den Besten-van den Broek (55) doet met een zwaai de deur van het klaslokaal open. Het is er stil nu de kinderen naar huis zijn. In het lokaal staan dertig tafeltjes en stoeltjes, een kleurige letterplank en een keyboard voor het begeleiden van de liederen. Annette komt wat later binnen, ze heeft net de rit vanuit haar woonplaats Vlaardingen achter de rug. Ze zoekt in het klaslokaal nog even wat tekeningen op die ze ter beoordeling mee naar huis wil nemen voor de rapporten aan het eind van het schooljaar. Want al staat Annette maar één dag voor de klas en Stijnie vier dagen, ze voelen zich beiden even verantwoordelijk voor het welzijn van ‘hun’ kinderen.

Stijnie was vroeger kleuterjuf, eerst drie jaar in Rouveen, later –toen ze trouwde– nog korte tijd in Zaandam. Na de geboorte van haar oudste kind –Annette– stopte ze met werken.

Het gezin Den Besten kwam in verband met het werk van Stijnies man in Zoetermeer te wonen. „We kregen vier kinderen. We waren blij met de Koningin Wilhelminaschool. Het is een School met de Bijbel op reformatorische grondslag. Toen de kinderen klein waren, begon ik er te werken als invaller, meestal bij de kleuters. Vanaf de tijd dat onze jongste zoon op de basisschool kwam, ben ik weer gaan werken; in groep 4.”

Spreekbeurt

Stijnie wist al vanaf haar vierde levensjaar dat ze juf wilde worden. „Een kleuterjuf was voor mij het grote voorbeeld. Ik heb er geen moment aan getwijfeld of het onderwijs ook iets voor mij was. Ik speelde vaak schooltje.”

Voor dochter Annette ligt dat anders. „Ik herinner me wel dat als ik een spreekbeurt hield de meester of juf zei: „Jij kunt wel juf worden.” Maar toen ik klaar was met de havo, was het voor mij niet vanzelfsprekend om naar de pabo te gaan. Ik heb ook wel overwogen verloskunde of verpleegkunde te gaan doen. Maar ook daarin trok me dan vooral de zorg voor het jonge kind. Uiteindelijk is het toch het onderwijs geworden.”

Als moeder en dochter herinneringen ophalen aan hun opleiding, is het duidelijk dat er de afgelopen decennia veel veranderd is in het basisonderwijs. Stijnie volgde in Gouda de drie jaar durende opleiding kleuterleidster. Ze kwam daar binnen als 15-jarige. „Ik was uit Hedel afkomstig en kwam in Gouda in het meideninternaat, in van die hoge herenhuizen aan de Crabethstraat. Met sommige vriendinnen van toen heb ik nog steeds contact. Pas toen Annette naar de pabo ging, heb ik me gerealiseerd dat vijftien jaar echt jong was, maar toen was het heel gewoon.

Na drie jaar stond ik voor de klas. Daarna heb ik nog wel de applicatiecursus gevolgd. Dat was een jaar om je klaar te stomen voor de hogere groepen in wat toen nog de lagere school heette.”

Annette kijkt ook met positieve gevoelens terug op haar opleiding aan de Driestar. „Net als mijn moeder heb ik vooral interesse in het jongere kind. Die specialisatie heb ik na twee jaar gekozen en daar ben ik nog altijd blij mee.”

Contract

Annette staat nu twaalf jaar voor de klas op de Wilhelminaschool, waarvan acht jaar samen met haar moeder. Hoe vonden moeder en dochter het om samen te gaan werken? Annette: „Omdat ik de enige dochter ben, deed ik al best veel met mijn moeder. Mijn moeder was en is ook mijn vriendin. Dus ik stond er eigenlijk meteen wel positief tegenover. De directeur heeft me destijds wel gevraagd om een soort contract te tekenen waarin ik beloofde dat als er in de privésfeer problemen waren, dit geen invloed zou hebben op de collegiale sfeer op school.”

Ook Stijnie was van het begin af aan enthousiast over het samenwerken met haar dochter. Annette vindt het wel prettiger als collega’s en ouders tegen haar niet over Stijnie praten als „je moeder.” „Ik ben hier niet ”de dochter van”, maar gewoon juf Annette. Ik vind het fijn om daar scheiding en professionaliteit in aan te brengen.”

De kinderen van groep 3-4 weten ook dat juf Stijnie en juf Annette moeder en dochter zijn. Annette vertelt: „Toen vorig jaar mijn broer Mark trouwde, konden we niet voor elkaar invallen. Dat vonden de kinderen wel wat lastig. Is het nu uw broer of uw zoon die gaat trouwen, vroegen ze dan.”

Psalm 78

Voorafgaand aan hun samen­werking hadden Stijnie en Annette vooral praktisch overleg. „We hebben het niet over onze onderwijsvisies gehad. We weten van elkaar wel hoe we erin staan”, zeggen ze allebei. Toch kunnen moeder en dochter ook goed benoemen waarin ze verschillen. Stijnie: „Annette is veel liever dan ik.” En Annette: „Stijnie is consequenter naar de kinderen toe.”

Beide vrouwen geven aan dat ze het Bijbelonderwijs een heel belangrijke pijler voor hun onderwijs vinden. Stijnie: „Ik houd van het vertellen van Bijbelverhalen. Psalm 78 is voor mij de leidraad: dat de kinderen hun hoop op God zouden stellen, Zijn daden niet vergeten, maar Zijn geboden bewaren. Het lied ”Zoek Jezus veel, zoek Jezus vroeg” leer ik de kinderen graag aan. Dat is voor mij het mooiste van het onderwijs, en ik vind het ook heel fijn om de Bijbelverhalen voor te bereiden.”

Annette: „Ja, dat herken ik. Ik vind het ook mooi om niet alleen die liefde tot God te benadrukken, maar ook liefde tot de naaste. Dat blijft niet beperkt tot de vertelling aan het begin van de dag, maar dat gaat ook over de pauzes. Ook houd ik van het geven van biologie­les. Ik geniet ervan als kinderen zich verwonderen over hoe een rups een vlinder wordt.”

Eerste letters

Stijnie en Annette zijn allebei dol op kinderen. „Dat ze zo open en puur zijn in hun reacties, prachtig!” geeft Annette aan. Stijnie geniet zichtbaar als ze vertelt over de eerste weken in groep 3. „De kinderen verwachten dan ook echt niets anders dan dat ze nu gaan leren lezen. Ze krijgen hun eigen laatje. Kinderen die veel structuur nodig hebben, vinden het vaak ook heerlijk om naar groep 3 te gaan, omdat daar vaak meer overzicht is dan in de kleuterklassen. Al zijn er ook wel kinderen die het juist moeilijk vinden om meer aan hun tafeltje te zitten.”

Al hebben Annette en Stijnie in het onderwijs veel met elkaar gemeen, ze noemen hun karakters toch behoorlijk verschillend. Annette vindt haar moeder niet zo gestructureerd. „Het bureau is vaak niet erg opgeruimd. Dat weet ik en ik maak mij er niet druk om. Mijn moeder kan ook beter tegen ongeordende situaties in de klas. Zij begint ’s morgens altijd in de kring. Ik vind dat zo’n gedoe met het heen en weer schuiven van de stoelen. Maar ik heb de vrijheid om dat niet te doen.” Stijnie: „Ik maak gebruik van Annettes gevoel voor structuur. Zij richt de kasten heel netjes in. Daar heb ik weer profijt van.”

Ook noemt Annette haar moeder meer uitgesproken. „Ik wacht vaak rustiger af, luister eerst naar allerlei meningen en weeg die af.” Stijnie vindt dat dat klopt. „Als ik het ergens niet mee eens ben, ga ik er gerust recht tegen in. Maar dat heeft ook met mijn rol als onderbouwcoördinator en lid van het managementteam te maken”, denkt ze.

Badkameroverleg

Stijnie en Annette beginnen alle­bei te lachen als ze aan het eind van het gesprek de plek onthullen waar ze overleg hebben. Annette: „Op donderdag sta ik altijd voor de klas. Op die dag haalt mijn moeder onze kinderen uit school in Vlaardingen. We eten die avond bij haar. Daarna is ons overlegmoment: mijn moeder doet de kinderen in bad en ik klap het deksel van de wc naar beneden en pak mijn schriftje met aantekeningen van die dag erbij. Op die manier praat ik mijn moeder in haar badkamer weer bij voor de volgende schooldag.”

zomerserie Zo ouder, zo kind

Dit is het zesde en laatste deel van een serie over ouders en kinderen die op dezelfde school werken.