De premier wees er in een verklaring op dat de regering al duizenden politieagenten in Jeruzalem en vier extra bataljons op de Westoever heeft gestationeerd. „We zullen de huizen van terroristen verwoesten”, fulmineerde de premier. „We staan onze troepen toe harde actie te nemen tegen mensen die stenen en brandbommen gooien.”

Ook bestaan er volgens de Likudleider „geen restricties” meer tegenover de aanstichters tot geweld, waartoe hij behalve de Islamitische Beweging en Hamas ook de Palestijnse Autoriteit rekent.

Netanyahu’s verklaring komt op een moment dat rechts-radicalen een hardere respons eisen op het Palestijnse geweld. Gisteravond hielden ze een demonstratie voor zijn huis. Zware kritiek kwam er ook uit Netanyahu’s eigen kabinet. Onderwijsminister Naftali Bennett (Het Joodse Huis) eiste op Twitter meer steun voor soldaten en de bouw van nieuwe nederzettingen. Justitieminister Ayelet Shaked van Het Joodse Huis pleitte voor annexatie van delen van de Westoever. Transportminister Yisrael Katz (Likud) zei dat Israël eventueel een grootscheepse militaire operatie op de Westoever moet starten.

De afgelopen twee dagen sloot de Israëlische politie de Oude Stad van Jeruzalem af voor Palestijnen die er niet wonen. Dit gebeurde nadat er zaterdagavond een aanslag was gepleegd in een straatje in de Oude Stad dat van de Damascuspoort naar het gebedsplein voor Westelijke Muur loopt. Daarbij verloren twee Israëliërs het leven.

De uitbraak van geweld heeft sinds donderdag geleid tot vier doden en verschillende gewonden aan de Israëlische kant en tot zeker vier doden en honderden gewonden aan Palestijnse kant.

De geweldsgolf komt niet overwacht. Al maandenlang waarschuwen insiders dat twee factoren konden leiden tot een escalatie. Dat zijn ten eerste ontwikkelingen rond de Tempelberg en ten tweede de sociaaleconomische situatie van de Palestijnen.

Onder de Palestijnen bestaat de vrees dat Joden de Tempelberg willen overnemen om er te bidden en mogelijk een tempel te bouwen. In de islamitische traditie is de plek heilig omdat Mohammed daar een nachtelijke reis naar de hemel maakte. Netanyahu heeft gezegd dat de regels op de Tempelberg niet zullen veranderen. Ofwel: Joden krijgen daar geen rechten om te bidden, terwijl moslims die houden.

De vrees voor overname van een heilige plaats gaat echter gepaard met de slechte sociaaleconomische omstandigheden waarin Palestijnen leven. Volgens een enkele maanden geleden gepubliceerd rapport van de Associatie voor Burgerrechten in Israël (ACRI) leeft 75 procent van de ruim 300.000 Palestijnen in Oost-Jeruzalem onder de armoedegrens.

Een vierde deel van de Jeruzalemse Palestijnen woont achter een scheidingsmuur die door enkele Arabische wijken van de stad loopt. Verder bestaat er op de scholen een tekort aan duizend lokalen. Op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook is de situatie eveneens slecht. De Wereldbank schreef vorige week in een rapport dat de Palestijnen voor het derde achtereenvolgende jaar armer zijn geworden.

Zicht op verbetering is er niet. Netanyahu heeft de Palestijnse president Abbas weliswaar uitgenodigd de onderhandelingen te hervatten, maar deze heeft geen vertrouwen in de Israëlische leider. Abbas hoopt dat de internationale gemeenschap Israël op de knieën zal dwingen. Dat wil zeggen: zal zorgen dat Israël zich terug zal trekken uit de gebieden die het in 1967 op Jordanië veroverde, zodat de Palestijnen daar een onafhankelijke staat kunnen stichten.

Toch is het nog te vroeg om te zeggen of de huidige golf van geweld het startpunt vormt van de derde intifada of Palestijnse opstand.

Mogelijk zullen de huidige veiligheidsmaatregelen een kalmerende uitwerking hebben. Maar wat écht kan helpen is een herstart van het vredesoverleg tussen Palestijnen en Israëliërs. Dat zal moeten leiden tot betere leefomstandigheden voor de Palestijnen en politieke akkoorden.

Wat in elk geval niet zal helpen zijn de voorstellen van de rechtse elementen in de coalitie van Netanyahu. Deze zullen meer woede en haat onder de Palestijnen in de hand werken en de kans op gewelddadige uitbarstingen alleen maar vergroten.