Dat minder vrouwen naaien, borduren, haken en breien, hangt ermee samen dat meisjes op school geen handwerkles meer krijgen, meent Rinske Krale-Hekman (49). De voorzitter van MerkWaardig, vereniging voor ”liefhebbers van merklappen”, is blij dat ze zelf die vaardigheden nog wel meekreeg. „In de laatste klas van de basisschool breiden we babytruitjes. Voor je uitzet. Dat kun je je nu nauwelijks meer voorstellen.”

De Ottolandse borduurt niet alleen graag, ze naait en breit ook. De liefde voor het handwerken kreeg ze mee van beide oma’s, die haakten en breiden. „Voor een van hen was borduren haar lust en haar leven.”

Het fijne handwerk was vroeger belangrijk voor meisjes en vrouwen. „Iedereen leerde merk­lappen maken.” Voor die schoollappen werd rood garen gebruikt. Het merendeel deel van de 
1400 leden die de vereniging MerkWaardig telt, moet in hun jonge jaren zulke rode school­lappen hebben gemaakt.

De meisjes borduurden tijdens de handwerkles letters op de 
lap, sierrandjes, hun naam, plaatsnaam en datum.

Zo leerden ze hoe ze initialen moesten aanbrengen op kleding en linnengoed, legt Krale uit. „Lakens en kleding werden gedroogd op de bleek in het dorp. Je moest je eigen wasgoed kunnen herkennen aan de initialen.”

Merklappen worden vandaag de dag nogal eens gemaakt door vriendengroepen die er gezamenlijk aan werken, weet Krale. „Ieder lid borduurt een stukje en stuurt de lap dan door.”

Zelf heeft ze net een vriendschapslap per post binnen­gekregen voor een langdurig zieke vrouw die inmiddels aan de beterende hand is. „Ze krijgt hem aan het einde van de ziekteperiode.” Omdat borduren minder snel gaat dan haken en breien, is het zaak om kleinschalig te beginnen, merkt Krale op. „Je moet niet direct een groot schilderij willen maken, dat ontmoedigt.”

Heel wat leden van de borduurvereniging ontwerpen hun eigen merklap. „Iedereen doet het weer anders. Velen borduren hun eigen huis of de kerk waarin ze gedoopt of getrouwd zijn. Sommigen maken voor het huwelijk van een kind een borduurwerk met jeugdherinneringen. Een ander maakt een vakantielap.”

Zelf verwerkte ze het vakantie­huis van ouders in Frankrijk in een merklap. „Ik maak het ontwerp op papier en trek dat in grote lijnen over op de stof. Het borduren met verschillende steken geeft diepte.”

De jaarlijkse ledenvergadering vormt wat dat betreft een hoogte­punt voor Krale. „Het verbaast me iedere keer weer wat er uit die tassen komt. Mensen zijn zo creatief.”

www.merklap.nl

serie
Vergane glorie

Dit is het vijfde en laatste deel in een serie over hobby’s waar steeds minder belang­stelling voor is.