De voormalige directeur van het Saldenus College woont na zijn pensionering aan de oostrand van Bennekom. Hoge dennenbomen om het vrijstaande huis geven het idee dat het bos er al begint. Daaraan werkt het koor van zangvogels, dat tot in het begin van de zomer te horen is, mee. Het gesprek heeft plaats in de fraai aangelegde tuin, die is voorzien van een sproei-installatie die de hele tuin kan bedienen. Tot 1995, nu twintig jaar geleden, was ir. C. Kok directeur van het Saldenus College. Daarvóór was hij als docent betrokken bij de automatisering en robotisering in het hoger technisch onderwijs.

Even was hij terug op zijn vroegere school in Amersfoort, nu het Hoornbeeck College. Terwijl hij op de fotograaf wachtte, stopte voor hem een auto en ging het raampje open. „Meneer Kok, bent u weer terug?” werd er gevraagd. Het doet Kok zichtbaar goed dat men hem nog niet vergeten is. „Het was Henny de Kruijff, docent van de afdeling werktuigbouwkunde, die me zag staan en me daarna rondleidde door de school. Zo zag ik de veranderde inrichting van de lokalen. Het kwam me bekend voor…”

Nachtwerk

Hij woonde jarenlang „boven aan de berg”, op ruim een halve kilometer afstand van de school, zodat hij tussen de middag thuis kon gaan eten. Ooit werd hij aan het eind van een schooljaar een halfuur na middernacht door de conciërge uit zijn bed gebeld. „Die zei dat er leerlingen van de examen­klas op het terrein waren en dat sommigen van hen op het dak geklommen waren. Of ik wilde komen. Toen ik bij school kwam, stonden ze op het plein. Ik keek de kring rond en op mijn vraag wat er aan de hand was, draaiden ze allemaal hun hoofd om naar de school. Ineens zag ik wat ze bedoelden. Aan het schooldak was een lange baan landbouwplastic bevestigd, met daarop in koeien van letters: „Cor bedankt!” Dat was geweldig! Ze waren niet naar huis geweest, maar in tenten in het bos bij de school blijven slapen om mij te verrassen. Ik heb hen bedankt. Ik heb me altijd thuis gevoeld bij deze jongens, die graag de handen uit de mouwen steken.”

Af en toe ontmoet hij oud-leerlingen, zoals afgelopen winter bij een zanguitvoering in Nijbroek (bij Apeldoorn), waar twee van hen naar hem toe kwamen. „Ha, meneer Kok, kent u me nog?” was de vraag. „Dat geeft een klik.”

Goddelijke zorg

Erg lang wil hij echter niet over deze herinneringen praten. De oud-directeur, die lid is van de gereformeerde gemeente te Wageningen, wil het liever hebben over de „trouwe zorg van God” voor het reformatorisch onderwijs. „Ik had het in het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw goed”, zegt hij. „Ik was leraar aan de hts in Rotterdam en werd in 1981 aangezocht om samen met een medewerker van de TU Delft een robotlaboratorium van de grond te tillen. Ondanks deze prachtige vooruitzichten voelde ik in mijn hart een groeiende hunkering naar het reformatorisch onderwijs, dat de Heere begin 1984 op mijn hart gebonden had. Ik wist niet dat er in die tijd door het bestuur van het Van Lodenstein College in Amersfoort plannen gemaakt werden om te komen tot het stichten van scholen voor middel­baar beroepsonderwijs.”

Groot was zijn verbazing toen hij op een woensdagmiddag bij thuiskomst het RD oppakte en de krant openviel bij een advertentie waarin een directeur voor een te starten reformatorische mts gevraagd werd. Hij valt even stil en kijkt voor zich uit. Dan vervolgt hij: „Toen ik de sollicitatiebrief in de bus deed, sprak de Heere: „Merk op, mijn ziel, wat antwoord God u geeft.” Het antwoord heb ik gekregen tijdens een kerkdienst onder het zingen van die woorden uit Psalm 85:3, en daarna van Psalm 32:4: „Ik zal u trouw ver­zellen met Mijn raad.” Toen wist ik dat ik naar Amersfoort zou gaan. Ik werd aangenomen.”

Het verkopen van zijn huis was een obstakel. Tijdens een kerkdienst waarin ds. A. Moerkerken preekte over de tekst „Weest in geen ding bezorgd; maar laat uw begeerten in alles door bidden en smeken met dankzegging bekend worden bij God”, kreeg Kok te geloven dat de Heere voor een oplossing zou zorgen. „Wie schetst mijn verwondering toen kort daarna een buurman mij belde met de mededeling dat er in de krant een woning te koop was gevraagd, en dat ons huis aan alle voorwaarden voldeed. Het werd verkocht.”

Vacature

De mts, de à Brakel, startte op 
1 augustus 1985 in een oud pand in Nijkerkerveen met 75 leerlingen en 3 lokalen voor respectievelijk bouwkunde, werktuigbouw en elektrotechniek. „Mede dankzij goede relaties met de inspecteur en het ministerie van Onderwijs heeft het ons bij de inrichting aan niets ontbroken. We konden een goed geoutilleerde school inrichten.”

De oud-directeur weet ook te verhalen van wonderen toen de school eenmaal draaide. „Er kwam niemand opdagen voor de vacature van docent elektrotechniek. Bij het opstellen van een nieuwe advertentie kon ik mijn zorg kwijt bij de Heere. Daarna belde er iemand die vroeg wat er met die advertentie aan de hand was. Ik zei dat ik die biddend geschreven had. Toen zei de ander dat hij genoeg wist en hij solliciteerde, terwijl hij een baan kon krijgen waar hij veel meer kon verdienen. Hij is tot zijn pensionering aan de school verbonden gebleven.”

Uitzondering

Kok begon zich in de jaren 90 van de vorige eeuw steeds meer zorgen te maken over het behoud van het reformatorisch middelbaar beroepsonderwijs. Om aan de eis van schaalvergroting tegemoet te kunnen komen, moesten mdgo, meao en mts fuseren. Ze vormden tezamen het Saldenus College.

Het was de vraag of die school kon blijven bestaan na de totstandkoming van de Wet educatie beroepsonderwijs. Kok zat tijdens de beraadslagingen in de Tweede Kamer op de publieke tribune. Er ging een schok door hem heen toen PvdA-Kamerlid Van Gelder achter de microfoon de naam van het Saldenus noemde en zei dat hij niet kon toestaan dat deze goede school voor middelbaar beroepsonderwijs zou verdwijnen, en een uitzondering bepleitte. „Er kwam een uitzondering voor de richtingsscholen, waarvan ook het vrijgemaakte onderwijs geprofiteerd heeft. Zo is het Hoornbeeck College ontstaan. Het is een wonder dat de school in deze tijd van geweldige schaalvergroting –van de 800 mbo-scholen zijn er na alle fusies nog maar 47 over– nog steeds bestaat. Het mosterdzaadje is uitgegroeid tot een groene inlandse boom die zijn takken uitspreidt over de hele biblebelt.”

Kok is verwonderd over Gods goedheid bij de totstandkoming van het reformatorisch middelbaar beroepsonderwijs. Hij hoopt dat besturen, directies en docenten, maar ook ouders en leerlingen die dankbaarheid mogen ervaren en hun verantwoordelijkheid zullen beseffen.

zomerserie Oudgedienden

Dit is het vierde deel in een serie waarin gepensioneerde onderwijsmensen terugblikken op hun loopbaan.

Ir. C. Kok

Cornelis (Cor) Kok werd op 5 oktober 1934 in Rijsoord (bij Ridder­kerk) geboren als zoon van een boerenknecht. Na de mulo vond hij een baan als bankwerker. Hij werkte vervolgens op de tekenkamer bij verschillende bedrijven en volgde intussen de avond-hts in Rotterdam, om daarna aan de Technische Universiteit Delft werktuigbouw te gaan studeren. Van 1968 tot 1985 was hij docent aan de hts in Rotterdam en van 1985 tot 1995 directeur van het reformatorisch middelbaar beroepsonderwijs in Amersfoort. Na zijn pensionering in 1995 ging hij in Bennekom wonen. Het echtpaar Kok heeft 7 kinderen en 26 kleinkinderen.

Reformatorisch mbo

In 1982 startte de Sara Neviusschool met twee opleidingen, die in 1984 werden omgezet in middelbaar dienstverlenend en gezondheids­onderwijs (mdgo). De Triglandschool voor middelbaar economisch en administratief onderwijs (meao) begon in 1985. In datzelfde jaar kwam de à Brakelschool voor middelbaar technisch onderwijs (mts) van de grond. De drie onderwijsinstellingen waren in (de omgeving van) Amersfoort gevestigd.

Deze scholen fuseerden in 1990 tot het Saldenus College. In 1995 volgde de fusie van het Saldenus met het Plancius College te Rotterdam onder de naam Hoornbeeck College. De school heeft nu vestigingen in Amersfoort, Apeldoorn, Goes, Gouda, Kampen en Rotterdam.