„Bijbel niet enige, maar wel laatste autoriteit”
KAMPEN. De Schrift is niet de enige maar wel de laatste autoriteit, zo betoogde dr. A. Huijgen vrijdag in Kampen. Het ”sola scriptura” staat volgens hem niet geïsoleerd van de andere sola’s: geloof, genade en Christus.
De docent aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA) sprak vrijdag tijdens de slotdag van de tweedaagse conferentie ”Sola scriptura. Vervagende normen, onoverbrugbare verschillen?”
”Sola scriptura” is een geloofsstatement, stelde dr. Huijgen. God spreekt Zijn Woord in en door menselijke woorden. „Daarom laat de Schrift zich ook niet reduceren tot enkel een stuk tekst. De Schrift is onderdeel van Gods communicatie met mensen. Natuurlijk is de Schrift óók een tekst, maar tegelijkertijd is hij meer dan alleen tekst: Gods Woord tot mensen.”
Het gezag van de Schrift laat zich ook niet verzelfstandigen. „Omdat de aard van de communicatie in de Schrift eerder persoonlijk dan tekstueel is, is het een categoriefout om de Schrift uit de gelovige gemeenschap, de kerk, los te pellen en er een algemeen fundament van te maken. Dan kan er nog wel gezegd worden dat geloof nodig is om de Schrift als fundament te erkennen, maar na die erkenning is de rol van het geloof uitgespeeld.”
Persoonlijke kennis
”Sola scriptura” en ”sola fide” horen volgens dr. Huijgen bij elkaar. Geloof is geen formeel principe, maar de persoonlijke kennis van God in Christus. „Het losmaken van ”sola scriptura” van ”sola fide” leidt tot een te formeel Schriftgezag, en het losmaken van ”sola fide” van ”sola scriptura” leidt tot een richtingloos, algemeen geloofsbegrip en tot subjectivisme.”
”Sola scriptura” als geloofsbelijdenis sluit het onderzoeken van de tekst van de Schrift met historische en kritische middelen niet uit. „Integendeel. Nieuwe en oude schatten laten zich opdelven uit de Schrift. Niemand kan zich aanmeten dat hij de ultieme interpretatie van een tekst biedt. Zonder exegese zal het niet gaan. De vrijheid van de exegese, waarin niemand het finale woord kan spreken over de enig juiste uitleg, wordt niet beknot, maar juist gestimuleerd door de belijdenis van ”sola scriptura”.”
Communicatie
Mensen maken volgens de TUA-docent een karikatuur van het ”sola scriptura” als ze zeggen dat dit enkel op de Bijbel als tekst het accent legt. „De Schrift is meer dan een tekst, omdat hij opgenomen is in Gods communicatie met mensen, door Christus en de Geest.”
Dr. Koert van Bekkum, docent aan de Theologische Universiteit Kampen, analyseerde de historische discussies over David en Saul, waarbij hij Bijbelse en buiten-Bijbelse teksten en archeologische vondsten met elkaar vergeleek. Hij constateerde dat wetenschappers steeds meer kennis van de historische achtergronden van Bijbelse gegevens hebben, maar dat de historische reconstructie en chronologische datering hierdoor wel moeilijker worden.
De theologische lijnen in het Oude Testament zijn uiteindelijk „dominanter” dan de historische lijnen, zo formuleerde hij vanuit het perspectief van ”sola scriptura”. „In archeologische kringen beweert men al snel dat de archeologie dit of dat heeft bewezen. Maar daarmee gaan ze hun boekje te buiten. De Schrift, als openbaring van God, heeft het primaat. Maar daarnaast moet het handwerk gebeuren, en dat zo goed mogelijk.”
Toekomst
Prof. dr. H. G. L. Peels, hoogleraar Oude Testament aan de Theologische Universiteit Apeldoorn, ging in op de toekomstprofetie „tussen verletterlijking en vergeestelijking”: tussen enerzijds de „stortvloed” aan eindtijdscenario’s en anderzijds de vergeestelijking door onder anderen de kanttekenaren van de Statenvertaling, die veel profetieën betrekken op de vervulling in Christus en de christelijke kerk. Beide standpunten bewegen zich los van de eigen aard en taal van de oudtestamentische profetie, zei de hoogleraar.
Een aparte toekomstparagraaf over Israël kent het Nieuwe Testament niet, aldus prof. Peels. „Wel een spanningsvolle verwachting ten aanzien van het oude verbondsvolk Israël. God blijft trouw aan Zijn verbondsvolk. Hoe, dat weten wij niet. In het Nieuwe Testament is het Oude Testament wel definitief maar niet totaal vervuld.”
„Schrift mag geen gesneden beeld zijn”, Reformatorisch Dagblad (12 juni 2015)
„Bijbellezen is veel moeilijker dan gedacht”, Reformatorisch Dagblad (12 juni 2015)
Uitdrukking ”sola scriptura” uiterst problematisch, Reformatorisch Dagblad (11 juni 2015)
