Enigszins verbouwereerd stelde SGP-fractievoorzitter Van der Staaij bij de presentatie van het akkoord vast dat hij zich niet kon herinneren dat een kabinet moest gedogen dat oppositiepartijen zo’n grote vinger in de begrotingspap hebben gehad.

Die unieke situatie duurt ook nog wel even voort. Ten minste tot aan de Eerste Kamerverkiezingen in mei 2015 heeft de coalitie van VVD en PvdA geen meerderheid in de Senaat. En het is maar zeer de vraag of beide partijen er dan wél in slagen minimaal 38 Eerste Kamerzetels te veroveren.

Dat betekent dat het kabinet de oppositiepartijen niet alleen nodig heeft voor de begroting van volgend jaar, maar in elk geval ook voor die van 2015. Op korte termijn is hun steun ook al vereist om de plannen voor de pensioenhervorming alsnog door de Eerste Kamer te loodsen.

Hoogtepunt

Dát de coalitie om zich heen moest kijken voor hulp, wisten VVD-leider Rutte en PvdA-leider Samsom al tijdens de formatie van het kabinet. Ze zeiden toen te gaan zoeken naar breed draagvlak binnen en buiten de Kamer.

Het voorlopige hoogtepunt van die zoektocht werd vrijdag bereikt met het zogenoemde herfstakkoord. D66, ChristenUnie en SGP beloofden steun te geven aan de rijksbegroting voor volgend jaar, in ruil voor verwezenlijking van wensen van hun kant.

Dat levert deze week bij de algemene financiële beschouwingen en in de komende maanden bij de debatten over de afzonderlijke begrotingen een eigenaardig beeld op. Traditioneel putten alle oppositiepartijen zich uit in kritiek op de kabinetsplannen. Dat zal nu anders zijn: een deel van de oppositie (CDA, SP, GroenLinks, PVV, 50PLUS en PvdD) zal dat inderdaad weer doen, het andere deel (D66, ChristenUnie en SGP) zal een heel andere toon aanslaan.

Maar ze zullen zich niet onvoorwaardelijk achter het héle kabinetsbeleid scharen. „Er blijven nog genoeg onderwerpen over waarop we frontaal tegenover elkaar staan”, aldus Slob (CU).

Gerust

En helemaal gerust op de nabije toekomst kunnen ze nu ook weer niet zijn. Er hoeft zich maar één partij te bedenken (het CDA) of het kabinet heeft D66, CU en SGP niet meer nodig. Al ligt dat, gezien de houding van het CDA tot nu toe, niet erg voor de hand.