In een tijd waarin de Nederlandse wegen steeds meer dichtslibben en de vraag om duurzame transportmiddelen toeneemt, is er een moderne, veilige transporttechniek met een rijke historie. Waarbinnen geen files en capaciteitsproblemen bestaan en die ook nog eens kans maakt om de duurzaamste transporttechniek van de toekomst te worden. Het gaat over de Nederlandse binnenvaart, die met ruim 4800 schepen 60 procent van het grensoverschrijdende vervoer voor zijn rekening neemt en 40 procent van het containervervoer.

Trendsetter

Nederland is met de modernste binnenvloot van de wereld (1200 nieuwe schepen sinds 1990), die ook de grootste is van Europa, trendsetter voor de moderne binnenvaart. Ruim dertig landen in de wereld beschikken over redelijk goed bevaarbare vaarwegen, maar nergens wordt binnenvaart zo intensief toegepast en in gezinsverband gedreven als hier.

Varen zit Nederlanders in het bloed. Kijk maar naar schilderijen van oude meesters waarop van die mooie rivierlandschappen staan. Binnenvaartschepen op rivieren vormen een onlosmakelijk deel van het Hollandse landschap en zijn ook sterk met onze cultuur verweven.

Voorsprong

Wie goed om zich heen kijkt, ziet dat duurzaamheid en mobiliteit bepalende onderwerpen zijn geworden. Binnenvaartschepen zijn duurzaam in die zin dat zij als productiemiddel een lange levensduur hebben.

Het grootste voordeel zit echter in het lage brandstofverbruik. Drie- tot zesmaal minder energieverbruik en koolstofdioxide-uitstoot per ton of tonkilometer dan vervoer via de weg of het spoor levert een gegarandeerde voorsprong op ten aanzien van de andere vervoerstechnieken.

De laatste schepen die dit jaar nog in de vaart zijn gekomen weten ook voor de uitstoot van stikstofoxides en fijnstof een reductie van 90 procent te bereiken ten opzichte van conventionele schepen. De uitstoot van een modern binnenschip van 3000 ton is daarmee gelijk aan die van een bestelbusje.

Steeds meer grote verladende bedrijven, zoals bijvoorbeeld Akzo, Mars en Heineken, hebben behoefte aan de inzet van duurzame transportmiddelen zodat zij zich richting de consument als duurzaam kunnen presenteren. De binnenvaart speelt daarop in met speciale meerjarencontracten en aangepaste schepen. De sector werkt, samen met havenbedrijven en overheid, dan ook hard om ook voor de bestaande schepen nog tot verdere reducties te komen.

Prijs-kwaliteitverhouding

De belangrijkste motivatie om voor binnenvaart te kiezen blijft echter de prijs-kwaliteitverhouding. Met de 25.000 kilometer bevaarbare waterwegen in Noordwest-Europa kunnen binnenschepen alle grotere industriegebieden binnen een straal van 1000 kilometer vanaf de Nederlandse zeehavens bereiken. Speciaal voor het containervervoer zijn er op dit moment 96 containerterminals langs vaarwegen, waarvan 23 in Nederland.

Vaste tijden

Door de inzet van schepen van 250 tot 9000 ton is er voor elke bestemming en elke lading een passend schip, waarmee ook tijdsafhankelijke goederen op vaste tijden kunnen worden afgeleverd. Het ”op tijd kunnen varen” is een van de troeven die de binnenvaart achter de hand heeft om ook op het punt van betrouwbaarheid goed te kunnen blijven scoren.

Vaak wordt hierbij ook de samenwerking met het wegvervoer gezocht in de vorm van intermodaal of synchromodaal transport. De binnenvaart vervoert dan het leeuwendeel tussen de zeehaven en een achterlandterminal, waar de goederen of container tijdelijk worden opgeslagen. Het wegvervoer verzorgt het voor- of natransport tot voor de deur van de klant. De relatief lage kosten van het grootschalige binnenvaarttransport bieden in dergelijke gevallen veel efficiëntievoordelen.

De financiële crisis heeft ook in de binnenvaart hard toegeslagen, in die zin dat in 2009 en 2010 het ladingaanbod sterk was verminderd en lage vrachtprijzen werden betaald. Het aantal faillissementen in de binnenvaart is daarentegen sinds 2009 op één hand te tellen, omdat zowel banken, overheden als ondernemers zelf een sterk vertrouwen in de toekomst van de binnenvaartsector hebben. In 2011 is de weg terug omhoog weer gevonden, mede als gevolg van het aantrekken van de economie in Duitsland, waarmee Nederland een sterke binnenvaartrelatie onderhoudt.

In 2011 lanceerde de binnenvaart een nieuwe branchelogo met de naam ”the Blue Road”. Het logo staat voor toekomstgericht ondernemerschap en vervoer over water in Europa. Alle binnenvaartorganisaties en vele ondernemers voeren dit logo inmiddels als onderdeel van hun huisstijl. Waarmee de sector maar wil aangeven dat hij met nieuw elan en vertrouwen de toekomst ingaat als een kansrijke schakel in de transportketen.

De auteur is directeur van de brancheorganisatie van binnenvaartondernemers Koninklijke Schuttevaer. Dit artikel is een samenvatting van zijn bijdrage gisteren op het SGP-congres ”Kansen voor de binnenvaart!”.