Zijn studeerkamer staat vol met boeken, documenten, foto’s en brieven. Vrijwel alles houdt verband met ds. Kohlbrugge. „Door deze spullen voel ik me verbonden met zijn tijd en krijg ik zin om extra onderzoek te doen, te lezen.”

De Bijbel waar Van Es veel waarde aan hecht, is een Duitse, die in 1906 is geschonken aan ds. B. Lütge ter ere van zijn 25-jarig ambtsjubileum. Wat is de link met Kohlbrugge? „In de Bijbel zit een lijst met namen van mensen die hem cadeau hebben gedaan. Dat zijn vooral mensen uit de kring van Kohlbrugge. Die hadden affectie voor de Lütges. Kohlbrugge had namelijk veel op met Benjamins vader, Heinrich. En Benjamin en zijn broer hebben bij Kohlbrugge catechisatie gevolgd in Elberfeld. De Lütges behoorden tot de beste leerlingen van Kohlbrugge. Geen beter bewijs daarvoor dan het feit dat Benjamin Lütge zelf ook lange tijd predikant is geweest in Elberfeld.”

De Bijbel ziet er prachtig uit, maar het meest bijzondere vindt Van Es de gekalligrafeerde opdracht, die er los bij zit. „Ik heb nog nooit zoiets gezien. Het lijkt wel gedrukt, maar het is met de hand geschreven.”

Van Es kreeg de Bijbel in zijn bezit nadat hij een jaar of vijf geleden de kleindochters van Lütge ontmoette op een bijeenkomst in Duitsland. „Zij hebben ervoor gezorgd dat een heleboel familiedocumenten en de Bijbel bij mij terechtkwamen. Andere familie­leden hadden er geen interesse voor.”

De Bijbel heeft een plaats in zijn hart, zegt Van Es, „zoals alles wat mij met Kohlbrugge kan verbinden. Bovendien is het ook nog eens een mooi exemplaar en zit er een verhaal aan vast.”

Dat verhaal werd door de kleindochters van Lütge speciaal voor Van Es op schrift gesteld en gaat terug tot voor de oorlog. „De bewuste Bijbel ging op zondagavond altijd open, als de preek in huize Lütge nog eens overdacht werd in gezinsverband. Na de dood van Lütge kreeg zijn dochter Paula de Bijbel. De kleindochters konden zich nog uitstekend herinneren hoe de zilversen sloten blonken in de huiskamer.”

Bombardement

Tijdens de oorlog overleefde de Bijbel ternauwernood een bombardement. „In 1945 is het huis van de dochter van Lütge geraakt door een voltreffer. Het gezin zat in de kelder toen de woning instortte. Ze hebben uren opgesloten gezeten onder het puin. Paula raakte zwaargewond. Toen ze er uiteindelijk in slaagden om buiten komen, was de Bijbel het enige wat ze heel uit de puinhopen konden halen. Na de bominslag was hij in de krater gegleden.”

Slechts een kleine beschadiging aan de voorkant van de Bijbel herinnert nog aan het bombardement. De kapotte rug heeft Van Es laten restaureren, tot vreugde van Lütges kleindochters. „Ze zijn altijd erg aan de Bijbel gehecht geweest, omdat het voor hen een symbool was van hun bijzondere bewaring. Ik was dan ook erg verbaasd toen ze samen besloten hem aan mij te geven. Ik kan er alleen maar dankbaar voor zijn.”

Bang dat de Bijbel gestolen wordt, is Van Es niet. Op de markt levert hij slechts zo’n 400 euro op. De werkelijke waarde zit ’m voor Van Es in de informatie die hij van de kleindochters gekregen heeft, in de namenlijst en de gekalligrafeerde opdracht.

Van Es heeft een antieke Bijbelkist op de kop weten te tikken, waarin de Bijbel wordt bewaard. Af en toe haalt hij hem eruit te voorschijn. „Uit een gevoel van verbondenheid met Kohlbrugges kring, die me lief is.”

Of het kohlbruggiaanse allemaal niet te veel van het goede is? „Nee”, denkt Van Es. „Ik maak er geen cultus van. Kohlbrugge is bijzonder voor mij, omdat zijn prediking mij erg geholpen heeft tijdens mijn zoektocht naar geloofszekerheid. Hij werpt ons niet terug op zelfwerkzaamheid of het krampachtig zoeken naar kenmerken van geloof. Hij laat zien dat ik niets hoef te zijn, omdat dan alleen de Heere alles voor me is. Dan ben ik op mijn plek.”

Dit is de vierde aflevering van een serie over Bijbels met een bijzonder verhaal. Volgende week deel 5.