Veel vallende sterren zichtbaar in augustus
Ze zijn elk jaar weer het bekijken waard: de vallende sterren van de Perseïdenzwerm. Dit keer zijn de omstandigheden gunstig; tijdens het hoogtepunt van deze meteorenzwerm, in de nacht van 12 op 13 augustus, gaat de maan al vroeg onder. Ook zwakkere meteoren zijn dan zichtbaar. Als het weer meewerkt, is het mogelijk om tot wel honderd vallende sterren per uur zien.
Vallende sterren verschijnen elke nacht aan de hemel. Met een beetje geluk schiet er één langs als je buiten een tijdje naar de nachtelijke hemel staat te turen. Maar enkele malen per jaar zijn er veel meer meteoren te zien dan normaal. De aarde kruist dan de baan van een wolk stofdeeltjes, achtergelaten door een komeet.
Zo ontmoet onze planeet elke zomer de baan van de komeet Swift-Tuttle, die behoorlijk wat gruis heeft verspreid. In juli en augustus geeft dit keer op keer een mooie meteorenzwerm: de Perseïden. Ze zijn bij een breed publiek bekend; veel vakantiegangers zitten rond deze tijd buiten in het nachtelijk donker en genieten van een prachtige sterrenhemel.
Vallende sterren zijn geen echte sterren die naar beneden vallen, maar stenen die vanuit de ruimte de dampkring van de aarde binnendringen. Zo’n brok komt met een grote snelheid van vele tientallen kilometers per seconde de atmosfeer binnen, waar de lucht de klomp afremt. Deze wordt dan gloeiend heet en verdampt op een hoogte van zo’n 80 tot 100 kilometer boven het aardoppervlak.
De lichtstreep die we aan de hemel zien, de meteoor, komt niet van de steen zelf, maar van de lucht eromheen: die raakt ook sterk verhit en gaat gloeien.
De Perseïden zijn vernoemd naar het sterrenbeeld Perseus. Alle vallende sterren in de baan van de komeet Swift-Tuttle lijken namelijk vanuit het sterrenbeeld Perseus te komen. Het ogenschijnlijke beginpunt heet de radiant.
Vanaf half juli verschenen de eerste Perseïden aan de hemel. Het waren er toen nog heel weinig, maar het worden er geleidelijk steeds meer. Op 11, 12 en 13 augustus zullen enkele tientallen Perseïden per uur oplichten aan de hemel. Het is dan echt de moeite waard om een tijdje naar de lucht te staren.
Het toppunt van de meteorenzwerm valt in de nanacht van 12 op 13 augustus. Daarna neemt de activiteit weer af en rond 24 augustus heeft de aarde de baan van komeet Swift-Tuttle helemaal verlaten.
De omstandigheden om de Perseïden te zien, zijn dit jaar uiterst gunstig. Het is op 10 augustus nieuwe maan; deze is dan niet zichbaar. In de dagen daarna gaat de smalle maansikkel al kort na de zon onder; daardoor zijn er meer sterren en meteoren zichtbaar bij een helder schijnende maan.
De Perseïden zijn met het blote oog te zien, zonder telescoop of verrekijker. Wie een langere periode wil kijken, doet dat het beste buiten vanuit een makkelijke stoel, vanaf een veldbed of slaapmatje. Daarbij is warme kleding aan te raden, want al zittend of liggend koelt het lichaam snel af. Laat de ogen goed aan het donker wennen – dat duurt wel een kwartier.
