Zij begeleidde de afgelopen jaren honderden mensen naar ander werk. Ze pasten hun werkzaamheden aan, veranderden van functie of startten een eigen bedrijf.In wat voor economische tijden zetten mensen drastische stappen?

„Als het goed gaat met de economie en de banen liggen voor het oprapen, dan durven mensen eerder een carrièreswitch te maken. Tegelijk merk ik dat werknemers in economisch slechte tijden ongelukkiger worden, dat hun behoefte om van werk te veranderen groter wordt. Vroeger waren ze trots op hun bedrijf, het groeide. Maar nu moeten ze harder werken, de druk is groot en het resultaat kleiner. Ik sprak pas een vrouw die dagen maakt van 9.00 uur tot 22.00 uur. Ze zei: „Ik heb drie weken geleden mijn schoenen naar de schoenmaker gebracht, maar heb nog geen tijd gehad om ze op te halen.” Ze werkt in de wervings- en selectiebranche. De concurrentie is er moordend; ontslagen dreigen.

Bij mensen die ontslagen zijn en bij mij komen, merk ik dat ze –na de eerste schrik– blij zijn. Ze zijn helemaal moe. Geen werk hebben betekent dan bijkomen, een pas op de plaats. Ze nemen de tijd om te kijken van welk werk ze gelukkiger worden. Zolang ze een baan hebben, kiezen mensen toch vaak voor veiligheid en hakken ze de knoop niet door.”

Hoe weet je welk werk bij je past?

„Of mensen zin hebben in hun werk, hangt af van drie dimensies. Eén: Je moet weten waar je talenten liggen én hoe je ze het beste kunt inzetten. Twee: Klikt het met collega’s, pas je bij de organisatie? Het derde punt gaat over zingeving: heb je het gevoel dat jouw werk wat bijdraagt?

Zo ken ik een wetenschapper die diepgaand onderzoek deed naar het effect van voer op ratten. Ze voerde gegevens in, zat vaak achter de computer. Uit een talententest bleek dat ze goed is in samenwerken, dat ze creatieve ideeën heeft, en sterk is in overzicht houden over complexe zaken. Maar op die talenten werd helemaal geen appel gedaan.

Om zoiets te ontdekken, gebruiken we onder andere het boek ”Ontdek je sterke punten”. Ontdek je talenten en zet die in, is het uitgangspunt. Dat is een ander geluid dan wij op school en in het werk te horen krijgen, waar het motto is: Word beter in waar je niet goed in bent; ga dat verder ontwikkelen.

Je ontdekt het ook door anderen om je heen te polsen. Ik heb een talentenscan, waarvoor cliënten een lijst met vragen door tien mensen laten invullen. Vijf kennissen uit hun zakelijke wereld, vijf uit hun privéleven. In de antwoorden zie je dan een rode draad.

En ga eerst maar eens fantaseren over wat je het liefste doet, voordat je zegt: Dat bereik ik nooit. Een man van 37 had biologie gestudeerd, maar de studie net niet afgemaakt. Dat zat hem erg dwars. Hij werkte inmiddels in een platenzaak. Hij zei: „Als ik aan het fantaseren ga, dan zou ik bezig zijn met onderzoek naar gedrag van mensen. Maar dat kan niet hoor. Ik heb twee kinderen. Ik moet gewoon geld verdienen.” Toch: hij is gaan praten met zijn werkgever, bezocht open dagen, praatte met studiebegeleiders. Hij ging een dag minder werken, en studeert weer. Het doet hem zó goed.”

Waarom komen zo veel mensen terecht in een baan waar ze eigenlijk niet passen?

„We worden aangezet om onze best te doen voor dingen waar we niet goed in zijn. Kinderen gaan nogal eens rechten studeren in plaats van psychologie, bijvoorbeeld, omdat hun ouders dat verstandiger vonden. Status is een andere reden: iemand wil graag manager zijn, maar is in werkelijkheid een kennismens.”

Hoe zorg je ervoor dat een overstap geen fiasco wordt?

„Talent is de basis. Een veelgehoorde kreet is: als je wilt, kun je alles, maar dat geloof ik niet. Mensen die doen waar ze goed in zijn, zijn gelukkiger dan mensendie nastreven wat ze wíllen, blijkt uit onderzoek. En natuurlijk moet je je goed voorbereiden, op sollicitatiegesprekken bijvoorbeeld. Wat helpt, zijn mensen om je heen die je steunen. Zijn die er niet, zoek ze dan. Praat met personen die doen wat jij graag zou willen doen. Soms moet je een beetje uit je omgeving breken. Het grootste fiasco is blijven zitten als je ergens niet past. Dat maakt negatief. Wie gaat bewegen, is gelukkiger, ook al zit het soms tegen.”

Dit is het tweede deel in een serie over carrièreswitchers.