Eerder was al bekend dat een vergelijkbaar bedrag gaat naar innovaties die de stikstofuitstoot van boerenbedrijven moeten verminderen. Ook zou dat geld naar ‘doelsturing’ moeten, wat inhoudt dat boeren zelf mogen bepalen hoe ze landelijke doelen halen. Wiersma erkent dat het nog even duurt voordat die doelsturing er komt. „Dat is een heel technische omwenteling, dat heeft echt tijd nodig.”

Verder gaat er ongeveer 500 miljoen euro naar natuurbeheer door boeren. Zij moeten van dat geld de staat van de natuur verbeteren. Ook dit bedrag was al bekend. Het grondoppervlak dat door boeren wordt onderhouden, moet groeien van 100.000 hectare naar 280.000 hectare.

Daarnaast worden gebieden aangewezen die extra aandacht nodig hebben. Het kan dan gaan om bepaalde veenweidegebieden of gebieden rondom kwetsbare natuur.

Wiersma werkt de hoofdlijnen die zij vrijdag presenteerde de komende weken verder uit, in overleg met gemeenten, provincies, boerenorganisaties en andere sectorpartijen. De minister had het „roekeloos” gevonden als ze nu de omslag in de landbouw „in één keer over de schutting zou gooien”.

De plannen van Wiersma dienen ter vervanging van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), waar het vorige kabinet 25 miljard euro voor had uitgetrokken. Van dat fonds bleef tijdens de formatie nog maar weinig over: Wiersma moet het nu doen met 5 miljard euro.

BBB-leider Caroline van der Plas verdedigde de bezuinigingen op het ‘stikstoffonds’: dat geld was volgens haar vooral bedoeld om boeren uit te kopen, tegen de zin van de BBB in. Tegelijkertijd kiest BBB-minister Wiersma er nu dus voor om tot de helft van haar beschikbare budget voor, weliswaar vrijwillige, uitkoop te reserveren.