Appeltaart en de kerkgang
Als je zelf geen kinderen hebt, moet je voorzichtig zijn om al te grote vermeende wijsheden te debiteren over de opvoeding. Maar als het gaat over een onderwerp als de kerk kan het niet anders of je denkt terug aan je eigen jeugd.
Zonder overdrijven kan ik zeggen dat bij ons thuis de kerk en alles wat ermee te maken had altijd het belangrijkste onderwerp van gesprek was. De zondagse kerkgang was daarbij nooit facultatief en trouw in die kerkgang werd ons met de paplepel ingegoten. Ik kan de keren dat m’n ouders op zondag niet twee keer naar de kerk gingen op de vingers van twee handen tellen. Ziekte was namelijk de enige legale reden om níét te gaan.
Maar er was bij ons thuis wel een uitzondering. Mijn moeder kon, in een zware tentamenperiode, op zaterdagavond nog wel eens zeggen: „Blijf morgenvroeg anders maar een keer liggen.” En let dan vooral op dat woordje „anders”, want dat was zeer cruciaal in haar aanbod. Want ze wist op de een of andere manier feilloos dat het aanbieden van deze optie ertoe zou leiden dat je er helemaal geen gebruik van wilde maken. Als we dan zondagmorgen namelijk hoorden dat iedereen aan het ontbijt schoof, begon het, moeheid of niet, al snel te kriebelen. Mijn moeder keek amper op als we dan toch naar beneden kwamen. Ze had er stiekem waarschijnlijk zelfs op gerekend, omdat het vrijwel altijd zo ging. Ze wist dat de vanuit het bed aangehoorde zondagse gezinsritueel én een toegestane absentie er meestal toe leidden dat die absentie niet geconsumeerd zou worden.
Natuurlijk besef ik heel goed dat je op deze manier niet kunt voorkomen dat kinderen afhaken. Maar toch ben ik de indirecte les van mijn moeder nooit vergeten. En die is: wees niet bang om de menselijke maat soms te laten prefereren boven de regels. Die regels zijn niet fout, integendeel. Die zijn niet zelden heel hard nodig. Maar pas ze wel op de goede manier en met oog voor het individuele kind toe. En durf soms een uitzondering op de regels voor te stellen. En zorg op zondag vooral ook voor gezelligheid in huis. Want hoe raar het ook klinkt, toch is het zo dat de gezelligheid met koffie en appeltaart ná de dienst een belangrijker bindmiddel aan de kerk kan zijn dan een boze ‘preek’ tegen een kind dat wil verzuimen vóór de dienst. Geloofsopvoeding is niet eenvoudig en in veel gevallen zelfs bijzonder moeilijk. Maar het kan soms –en lees zeker niet over dat woordje heen– ook heel aards en bijna simpel zijn.
