„Op de tekentafel is het eigenlijk vrij overzichtelijk”, zegt PBL-directeur Marko Hekkert, die daar zelf aangenaam verrast over is. Als Nederland de juiste ‘werkpaarden’ op grote schaal inzet, kan het volgens de studie lukken om over een kwarteeuw geen broeikasgassen meer aan de atmosfeer toe te voegen. Makkelijk is dat echter niet: klimaatneutraliteit vereist „een maatschappelijke transformatie van ongekende omvang”.

Zo moet de economie voor het overgrote deel af van fossiele brandstoffen. In plaats daarvan is in de eerste plaats veel meer duurzaam opgewekte elektriciteit nodig. Ook van biogrondstoffen en waterstof is straks een veelvoud nodig van wat nu beschikbaar is. Als dat aanbod tegenvalt, is klimaatneutraliteit alleen nog haalbaar door enorme hoeveelheden CO2 ondergronds op te slaan, of door fors minder energie te gebruiken. Bijvoorbeeld door veel minder te consumeren, of niet meer te vliegen.

De onderzoekers waren juist benieuwd of het ook kan zonder dit soort offers. Ze concluderen dat dit op papier mogelijk is, mits de benodigde technieken op grote schaal worden ingezet. Als maatregelen worden uitgesloten of uitgesteld, raakt het wettelijk vastgelegde doel voor 2050 al snel buiten bereik. „De keuzes maken niet iedereen even vrolijk, maar de ruimte om er nog iets van te vinden is voorbij. Het hele palet is nodig”, zegt Hekkert. „Om de klimaatdoelen te halen, zal ook het volgende kabinet vol op de energietransitie moeten inzetten.”

In het onderzoek spelen biogrondstoffen en het afvangen en opslaan van CO2 een belangrijke rol. Biogrondstoffen kunnen plantenresten zijn, maar ook gewassen die speciaal worden verbouwd om er bijvoorbeeld brandstof voor vliegtuigen en schepen van te maken. CO2 die vrijkomt bij de productie, is behoorlijk zuiver en daardoor relatief goedkoop af te vangen. Zeker als een fabriek continu draait, kan de prijs per afgevangen megaton dan meevallen. Volgens de onderzoekers kunnen de schaarse biogrondstoffen het beste zo worden gebruikt. Stroom opwekken met biomassa „ligt niet voor de hand”, vinden ze. Het PBL neemt daarmee een kritischer standpunt in dan in eerdere publicaties.