ZOA kwam in 2021 al met een zogeheten Vergeten Lijst. Op verzoek van het Reformatorisch Dagblad maakte de hulporganisatie een update voor 2023. De ernst van elke genoemde crisis wordt vergeleken met de gemeten media-aandacht. Zo komen landen waar een zware crisis heerst terwijl er weinig media-aandacht voor is, hoog op de lijst. De problemen van een land worden gemeten aan de hand van openbare cijfers over de diepte van de crisis in een land, het percentage van de bevolking met voedselgebrek, de risico’s van klimaatverandering en het percentage mensen dat overlijdt door het conflict. De media-aandacht in Nederland (en de Nederlandse taal) voor een crisis in een land is gemeten met behulp van Meltwater Mediamonitoring.

De lijst laat zien dat de afgelopen jaren een toenemend aantal diepe crises in deze wereld geen of nauwelijks journalistieke aandacht kreeg. Dat komt niet alleen door de voorrang die wordt gegeven aan binnenlandse problemen –als we het over ”bestaanszekerheid” hebben denken we toch zelden aan het buitenland– maar ook door ”hype-gedrag”: een overmatige en eenzijdige aandacht voor een beperkt aantal crises. De afgelopen anderhalf jaar besteedde de buitenlandjournalistiek qua berichtgeving, analyse en duiding verreweg de meeste aandacht aan Oekraïne. Sinds 7 oktober is zelfs dat conflict verdrongen door het geweld tussen Hamas en Israël. Dat laatste effect is in deze lijst nog niet meegenomen. De meting van de media-aandacht strekt zich uit over de eerste negen maanden van 2023.

Ondanks deze gedegen meting zijn er alsnog stille, vergeten rampen die ook hier nog buiten zicht blijven. De lijst is dus in werkelijkheid nog veel langer.

1. Jemen

Een burgeroorlog houdt Jemen al sinds 2015 in zijn greep. Ondanks een staakt-het-vuren is er in het land nog steeds een groot tekort aan alles. Journalisten komen het land niet in, waardoor de ernst van de crisis nauwelijks de media bereikt. De artikelen waarin Jemen nog wel wordt genoemd, gaan over kille aantallen of VN-resoluties.

2. Congo

De aanwezigheid van belangrijke grondstoffen voor westerse consumptiegoederen zorgt voor een grote instabiliteit in met name Oost-Congo. Verschillende gewapende milities zaaien dood, angst en verderf in de ondoordringbare wouden van Kivu. Extreem weer leidt tot overstromingen met mislukte oogsten en voedselschaarste als gevolg.

3. Zuid-Sudan

Zuid-Sudan scheidde zich in 2011 na een decennialange burgeroorlog af van Sudan. Maar het geweld en de overstromingen bleven. Gevolg: een groot deel van de bevolking is gevlucht, en wie achtergebleven zijn lijden honger. Gebrekkige infrastructuur en onvoorspelbare onveiligheid zorgen ervoor dat veel journalisten er wegblijven.

4. Syrië

De burgeroorlog in Syrië heeft vanaf 2011 al bijna 600.000 levens geëist en 20 miljoen mensen zijn uit het land gevlucht. Inmiddels is de aandacht daarvoor weggezakt. Het regime van Assad houdt niet van pottenkijkers, waardoor de media weinig zicht hebben op wat er gebeurt in Syrië. Bijna driekwart van de Syriërs heeft onvoldoende eten.

5. Nigeria

Extreem moslimgeweld van terreurorganisatie Boko Haram houdt dit land met de grootste bevolking van Afrika al jaren in z’n greep. De massale moordpartijen in christelijke dorpen krijgen vrijwel alleen in de christelijke media nog een beetje aandacht. Er is veel te weinig eten voor de enorme bevolking en dat maakt de mensen wanhopig.

6. Ethiopië

De spanningen tussen Ethiopische bevolkingsgroepen lopen volledig uit de hand. Drie jaar geleden begon dat met het bloedigste, maar ook het meest verzwegen conflict van deze eeuw: de oorlog in de noordelijke provincie Tigray, waar naar schatting zeker 600.000 doden vielen. Daarnaast kampen het oosten en het zuiden al jaren met grote droogte.

7. Myanmar

Sinds de militaire staatsgreep in 2021 gaat het heel erg slecht met Myanmar. Het regime regeert met harde hand, en slaat ieder voorzichtig verzet bloedig neer. Checkpoints zetten het hele land op slot. Zelfs voor hulporganisaties is het binnenland nauwelijks toegankelijk; journalisten kunnen het al helemaal vergeten.

8. Burundi

Burundi wordt compleet genegeerd door de Nederlandse pers. Terwijl het een van de armste landen ter wereld is. Vanwege de gewelddadig verlopen verkiezingen van 2015 gaat er vrijwel geen hulpgeld naar Burundi, terwijl twee derde van de bevolking structureel onder de armoedegrens leeft. De helft van de kinderen jonger dan 5 jaar is ondervoed.

9. Colombia

Terwijl het zelf probeert op te krabbelen na een jarenlange guerrillaoorlog, vangt Colombia ondertussen 1,7 miljoen vluchtelingen uit buur land Venezuela op. Hoewel de Colombianen van huis uit gastvrij zijn, ontstaan er ook steeds vaker conflicten over schaarse middelen van bestaan, zoals land, voedsel, water en werk.

10. Sudan

De enorme problemen in Sudan zijn na de coup in april van dit jaar alleen maar verergerd. Het land krijgt weinig serieuze aandacht. Het extreme geweld in Darfur, de klimatologische problemen, de vele Sudanezen op de vlucht, de grote voedselschaarste en het gebrek aan toekomstperspectief staan niet op de radar van onze journalisten.

Zuid-Sudan scheidde zich in 2011 na een decennialange burgeroorlog af van Sudan. Maar het geweld en de overstromingen bleven. Gevolg: een groot deel van de bevolking is gevlucht, en wie achtergebleven zijn lijden honger. Gebrekkige infrastructuur en onvoorspelbare onveiligheid zorgen ervoor dat veel journalisten er wegblijven.