In de zuidelijke deelstaat Beieren maakt sinds jaar en dag de CSU, de zusterpartij van de CDU, de dienst uit. De partij van Markus Söder gaat met 36 procent ook dit jaar weer op kop in de peilingen. Dat is ruim 1 procentpunt minder dan vier jaar geleden en daarmee de laagste score ooit. Er zijn tijden geweest dat de christendemocraten met meer dan de helft van de stemmen alleen regeerden. Duikt de partij onder de 35 procent, dan is dat een regelrecht debacle. Söder kan dan zijn lang gekoesterde wens, ooit bondskanselier worden, vergeten.

De belangstelling richt zich intussen ook op de drie partijen die achter de CSU bijna gelijk opgaan: de Groenen, de rechts-radicale AfD en de rechtse Freie Wähler (Vrije Kiezers). De drie partijen schommelen elk rond de 15 procent.

De sociaaldemocratische SPD komt met 9 procent niet eens in de dubbele cijfers. Met een verkiezingsvideo probeerde SPD-lijsttrekker Florian von Brunn tevergeefs het tij te keren. In een poppenspel veegt de houten pop die Von Brunn voorstelt, de andere houten poppen, zogenaamd Söder en Hubert Aiwanger – de voorman van de Freie Wähler, van het toneel. Hij maakt zo een einde aan het ”pop-pulisme”. De film sloeg totaal niet aan in Beieren.

Opvallend is dat de Freie Wähler, die samen met de CSU in Beieren regeert, de laatste weken in de peilingen steeg. Aiwanger lag namelijk de afgelopen tijd onder vuur vanwege een antisemitisch pamflet waar hij als scholier bij betrokken zou zijn geweest.

De Süddeutsche Zeitung schreef vorige maand dat Aiwanger een pamflet had opgesteld dat de spot dreef met de Holocaust en de concentratiekampen. Daarop zei Aiwangers broer dat hij en niet Hubert voor het stuk verantwoordelijk was. Intussen vertelden vroegere klasgenoten van Aiwanger dat hij als scholier de Hitlergroet bracht en grappen over Joden maakte. De voorman van de Freie Wähler ontkende en sprak van een lastercampagne tegen hem. Söder vroeg Aiwanger, die ook vicepremier is, om opheldering en liet hem vervolgens aanblijven.

Aiwangers partij loopt door het incident geen enkele schade op. Bij de verkiezingen van vier jaar geleden bleef de partij steken op 11,6 procent van de stemmen. Nu komt de partij mogelijk uit op 15 procent. Komen de Freie Wähler als grote winnaar uit de bus dan wil de partij op landelijk niveau haar vleugels uitslaan. De christendemocraten zitten daar niet op te wachten.

Hessen

In de deelstaat Hessen wijzen de peilingen uit dat de christendemocraten hun coalitie kunnen voortzetten. De CDU van premier Boris Rhein, die een coalitie vormde met de Groenen, gaat met 31 procent op kop in de peilingen. De andere partijen volgen net als in Beieren op stevige afstand: de Groenen met 18 procent, daarachter de SPD met 16 procent en de AfD met 15 procent. De FDP zit 1 procentpunt boven de kiesdrempel van 5 procent. Voor Die Linke wordt het met 4 procent erop of eronder.

De SPD zit duidelijk in de hoek waar de klappen vallen. In juli zaten de sociaaldemocraten nog boven de 20 procent. De verwachte uitslag doet extra pijn omdat de partij wordt geleid door Nancy Faeser, de landelijke minister van Binnenlandse Zaken. Zal bondskanselier Olaf Scholz haar nog handhaven als zij in Hessen feitelijk door de burgers wordt afgewezen?

Ook in Hessen deed een verkiezingsvideo van de SPD meer kwaad dan goed. In het filmpje van anderhalve minuut garandeerden de sociaaldemocraten dat Hessen onder hen vrij zou blijven van rechtse politiek. Zij wekten de suggestie dat de CDU met de rechts-radicale AfD gaat regeren. In de film klonk het: „Wie tegen een zwart-bruine coalitie is, moet voor de democratie en dus op Faeser stemmen.” Op samenwerking met de AfD rust in Duitsland een taboe.

De christendemocraten zeiden dat er sprake was van smaad en dat de film „niet minder dan een persoonlijke aanval was van de SPD op onze topkandidaat”. De SPD zond daarop de film niet meer uit, maar in de peilingen kwam het niet meer goed.

Het filmpje lijkt bovendien de plank mis te slaan. CDU-lijsttrekker Rhein probeert naam te maken als „invoelend conservatief”. Eerder stond hij bekend als een politicus die voor recht en orde stond. Nu wil hij vooral een man van het midden zijn. Bovendien wil Rhein de coalitie met de Groenen voortzetten.

Schok

De AfD zit er met de verkiezingen in Beieren en Hessen ontspannen bij. In de peilingen groeit de aanhang gestaag. Regeren hoeft in Hessen en Beieren –nog– niet.

Björn Höcke, de fractievoorzitter van de AfD in Thüringen, stelde bij een campagnebijeenkomst in Beieren absolute meerderheden voor zijn partij in het oosten in het vooruitzicht. Die resultaten zullen voor een schok zorgen, voorspelde hij. Dat is volgend jaar herfst, als de burgers van de oostelijke deelstaten Saksen, Brandenburg en Thüringen naar de stembus gaan.