Tijdens de pandemie overleden in 2020 en 2021 meer mensen dan op basis van historische sterftecijfers werd verwacht. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek ging het in die periode om ongeveer 30.000 mensen.

SEO Economisch Onderzoek onderzocht welke leefstijlfactoren hierin een rol speelden. Daarbij werd gekeken naar overgewicht, overmatig drankgebruik, (een voorgeschiedenis van) roken, onvoldoende beweging, eenzaamheid én naar combinaties van deze leefstijlfactoren.

Opmerkelijk

De oversterfte tijdens de eerste twee jaar van de pandemie vond voor 70 tot 100 procent plaats onder mensen met overgewicht. Daarmee is overgewicht de meest bepalende leefstijlfactor voor de oversterfte.

Tussen 57 en 84 procent van de oversterfte was onder mensen die overgewicht hadden én rookten of hadden gerookt in het verleden. Het gaat dus om 17.000 tot 25.000 van de 30.000 mensen.

SEO noemt deze getallen opmerkelijk, omdat deze combinatie van leefstijlfactoren betrekking heeft op zo’n 30 procent van de bevolking. Het aandeel van deze groep in de oversterfte is dus ruim twee keer zo groot als hun aandeel in de bevolking. Voor andere leefstijlfactoren is dat verschil veel minder groot.

Volgens SEO levert dit onderzoek inzicht in welke groepen kwetsbaar zijn. „Zo kan er in een toekomstige pandemie bij gerichte vaccinatiecampagnes of de prioritering van effectieve vaccins bij schaarste rekening gehouden worden met leefstijlfactoren.” Het onderzoek wijst volgens de onderzoekers ook op het belang om mensen met een stapeling van ongezonde leefstijlfactoren –in het bijzonder overgewicht en roken– aandacht te geven als het beleidsdoel is sterfte te voorkomen.