Als de politici in Washington het komende zaterdagavond niet eens zijn over de begroting voor het komende jaar, moet de overheid de geldkraan per 1 oktober dichtdraaien. Gevolg is dat veel overheidsdiensten sluiten of hun activiteiten op een laag pitje zetten.

Honderdduizenden Amerikaanse ambtenaren zouden bij deze zogenoemde ”shutdown” zonder betaling naar huis worden gestuurd. Parken, musea en andere openbare ruimten sluiten. Militairen ontvangen geen salaris. Miljoenen Amerikanen die afhankelijk zijn van overheidssteun, waaronder voedselhulp, kunnen in de problemen komen. En mogelijk wordt het afval niet meer opgehaald.Alleen essentiële overheidsdiensten blijven actief, zoals de grensbewaking, strandwachten en onderdelen die zich bezighouden met de nationale veiligheid.

Steun aan Oekraïne

Veruit de meeste politici zijn bereid om bij het begrotingsoverleg tot overeenstemming te komen. Zij beseffen dat sluiting van overheidsdiensten uiterst slecht is voor de economie. Financiële waakhonden voorspellen dat een shutdown mogelijk gevolgen heeft voor de Amerikaanse kredietwaardigheid op de internationale markt.

Het probleem is dat McCarthy gegijzeld wordt door een kleine groep Republikeinen onder leiding van het rechtse Congreslid Matt Gaetz uit Florida. Die eist forse bezuinigingen, waaronder een stop op militaire steun aan Oekraïne en een einde aan de federale juridische procedures tegen voormalig president Donald Trump.

Dat laatste gaat overigens niet gebeuren. Gesteld dat McCarthy inderdaad zou toegeven aan die eis en de begroting dan wordt goedgekeurd, dan komen rechters en openbaar aanklagers nog niet zonder inkomen te zitten. Voor hen zijn er speciale reservepotten waaruit ze kunnen putten.

Hoewel de groep rond Gaetz maar klein is, speelt zij wel een cruciale rol. De Republikeinen hebben in het Huis van Afgevaardigden slechts een meerderheid van vijf zetels. McCarthy heeft hen dus hard nodig.

Wanneer hij aan de eisen van die kleine groep toegeeft en radicale bezuinigingsplannen indient, loopt hij grote kans dat gematigde leden van zijn fractie gaan tegenstemmen. Hij verliest ook elke geloofwaardigheid bij de Democraten en bij president Joe Biden.

Een alternatief is het zoeken van samenwerking met de Democraten. Maar die zullen hun huid duur verkopen en flinke concessies eisen. Sommigen hebben bijvoorbeeld gezegd dat het impeachment-onderzoek naar president Biden, vanwege vermeende corruptie, dan moet stoppen.

Hoogverraad

Bovendien leidt een begrotingswet die ook door Democraten wordt gesteund wis en zeker tot de ondergang van McCarthy. De rebellerende rechterflank dient dan een motie van wantrouwen tegen hem in. Deze week werd een concept gevonden in een toilet in het Capitool, mogelijk per ongeluk achtergelaten maar wellicht ook met opzet. Daar komt bij dat als het McCarthy lukt om met steun van de Democraten een shutdown af te wenden, hij bij de meeste van zijn Republikeinse collega’s zijn gezag, dat toch niet groot is, helemaal zal verliezen.

McCarthy heeft de impasse aan zichzelf te wijten. Begin dit jaar ging hij ermee akkoord dat elk lid van zijn fractie een motie mag indienen om hem af te zetten. Alleen zo won hij steun voor zijn voorzitterschap van hardliners als Gaetz. Het gevolg is dat hij aan de leiband van de rechterflank van zijn partij loopt. Elk verzet tegen hun wensen kan hem de kop kosten.

Om een shutdown te voorkomen nam de Senaat dinsdag met steun van zowel Republikeinen als Democraten een resolutie aan waardoor de overheidsdiensten tot 17 november kunnen open blijven. Ook de hulp aan Oekraïne kan daardoor worden gecontinueerd.

Deze tijdelijke voorziening behoeft ook de goedkeuring van het Huis van Afgevaardigden. Maar daar is geen zicht op. De rechterflank van McCar­thy’s fractie heeft laten weten elke vorm van samenwerking met de Democraten te beschouwen als hoogverraad. De opponenten van McCarthy worden daarbij gesteund door oud-president Donald Trump. Hij roept hen op om de rug recht te houden, ongeacht de consequenties. „Tenzij je alles krijgt, shut it down!”, schreef hij op zijn mediaplatform Truth Social.

In het verleden gebeurde het regelmatig dat Amerikaanse overheidsdiensten moesten sluiten. Sinds 1980 is dat zo’n tien keer voorgevallen. De laatste keer dat de overheid sloot was in 2018, onder het presidentschap van Donald Trump. Toen werden zo’n 800 duizend ambtenaren 34 dagen thuis gehouden, de langste shutdown uit de geschiedenis.