Marokko wordt wel vaker getroffen door aardbevingen, meestal in het noorden van het land. Deze aardbeving, die aan zeker 2122 mensen het leven kostte, had verder richting het zuiden plaats. „Dat gebied is seismisch actief, maar niet zo actief als het noorden”, zegt Läslo Evers, aardbevingsdeskundige van het KNMI.

Het hypocentrum van de beving lag vrij ondiep, op een diepte van zo’n 18 kilometer. Daardoor is de schade relatief groot. Evers: „Dit is echt een zware beving, dat moet je zeker niet onderschatten. En ook nog eens ondiep. Dat associeer ik met veel slachtoffers, ook als ik de beelden zie van ingestorte huizen en puin op straat.”

Het epicentrum lag in de provincie Al-Haouz aan de voet van de Hoge Atlas. Daar zijn de meeste doden gevallen; volgens de Amerikaanse omroep CNN meer dan duizend. De gebouwen zijn er opgetrokken uit leem en hout, en dus totaal niet bestand tegen een aardbeving. Bovendien is het ruige berggebied lastig bereikbaar voor hulpdiensten.

Lemen huizen

Marrakech, een stad met ongeveer 840.000 inwoners, ligt op ongeveer 72 kilometer ten zuidwesten van het epicentrum. In de oude, historische wijken zijn ook lemen gebouwen, waaronder een minaret, ingestort. Mensen, angstig vanwege de kans op naschokken waardoor beschadigde gebouwen kunnen instorten, slapen er op straat. De impact van de beving was merkbaar tot in het noorden van de toeristische stad Casablanca. Zeker 300.000 mensen zijn getroffen door de aardbeving, meldde CNN maandag. Tot in Portugal en Algerije werd de beving gevoeld.

Volgens de US Geological Survey zijn aardbevingen van deze omvang in de regio ongebruikelijk, maar niet onverwacht. Sinds 1900 hebben negen aardbevingen met een magnitude van 5 of hoger het gebied getroffen. Geen van deze bevingen had een magnitude hoger dan 6. Zo had een beving in 1960 in de buurt van Agadir een kracht van 5,8 op 15 kilometer diepte. Toen lieten 12.000 mensen het leven.

Breuklijn

De bevingen ontstaan doordat de Euraziatische plaat onder de Middellandse Zee tussen Spanje en Marokko botst op de Afrikaanse plaat. Het Atlasgebergte fungeert er als een soort kreukelzone. Door dat gebergte lopen dan ook tal van breuklijnen. „Het Atlasgebergte ligt op de grens tussen de twee platen en staat daarom bekend als aardbevingszone”, zegt Fabrice Cotton, hoogleraar seismologie aan het Duitse Onderzoekscentrum voor Geowetenschappen in Potsdam, in het Duitse tijdschrift Die Welt.

Diep in de aarde bouwt zich tussen deze tektonische platen spanning op. Als de druk te groot wordt, ontlaadt deze zich ondergronds vervolgens in een of meer aardschokken. Drukgolven komen uit dit epicentrum en bereiken het aardoppervlak, waar ze worden gevoeld als aardbevingen.

De breuklijn waarlangs de verschuiving plaatshad, was 30 kilometer lang. Daardoor is de schade relatief beperkt, stelt seismoloog Florent Brenguier van de universiteit van Grenoble op de Franse zender France24. „Als we in Marokko een aardbeving hadden gehad als in Turkije, zou ook een groot deel van Marrakech zijn verwoest.”