De raad wil dat gemeenten mensen met een beperking voldoende kunnen ondersteunen in hun deelname aan het maatschappelijk verkeer. Als de huidige plannen voor de wet doorgang vinden, is dat niet het geval, zo stelt de raad. Ross wil met de nieuwe welzijnswet de huishoudelijke hulp en een deel van de thuiszorg overhevelen naar gemeenten. Beide worden nu betaald uit de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ).

Met de WMO wil de staatssecretaris de almaar doorgaande stijging van de zorgkosten een halt toeroepen. Sinds 2000 stijgen de uitgaven aan de AWBZ jaarlijks met bijna 8 procent.

Sinds de staatssecretaris haar plannen presenteerde, heeft het protesten geregend. Critici spreken smalend over de „wet van de makkelijkste oplossing.” Eind november bood een brede coalitie van consumenten- en patiëntenorganisaties, mantelzorgers, de Woonbond en de vakbonden FNV en CNV de Tweede Kamer een manifest aan. Daarin werd gesteld dat gemeenten onvoldoende middelen en bevoegdheden hebben om de taken die ze er door de WMO bij krijgen goed uit te voeren. Ook eisten ze een wettelijk kader voor de wet.

Het spoedadvies van de raad lijkt de protesterende partijen in hun kritiek te steunen. Volgens de raad moet namelijk duidelijk worden dat de gemeente autonoom is „in het voeren van de regie op het terrein van welzijn, wonen en ondersteuning.” Verder stelt de raad in het advies dat de gemeente deze regie ook moet kunnen voeren over de grenzen van de WMO. Concreet wil dat zeggen dat de gemeente ook zorgaanbieders en -verzekeraars moet kunnen aanspreken. „Doel van de lokale regie moet immers zijn het borgen van de continuïteit van zorg”, aldus het advies.

Een ander ingrijpend voorstel uit het advies is dat gemeenten een zogenaamde compensatieplicht krijgen opgelegd. Dat betekent dat zij de beperking van een inwoner moeten compenseren of opheffen, „opdat deze inwoner een aan een ander gelijkwaardige plaats in de samenleving krijgt.” Voor hun prestaties op dit terrein moeten gemeenten in het openbaar worden beoordeeld, vindt de raad. Burgers zouden daartoe meer inspraak moeten krijgen in de WMO.

Gemeenten krijgen van de raad de taak hun WMO-loket ter beschikking te stellen aan mantelzorgers. Verder moeten ze erop toezien dat de coördinatie tussen professionele zorg en mantelzorg optimaal verloopt. Gebeurt dit niet, dan brokkelt volgens de raad de mantelzorg af. Een goede mantelzorg is volgens de raad onmisbaar voor het succes van de WMO.