"Dabar verandert sfeer op camping"
Op een laagdrempelige manier het Evangelie delen op de camping. Dat is het concept waarmee Dabar al zestig jaar werkt. De landelijke missionaire organisatie IZB heeft het Dabarwerk dit jaar overgedragen aan de plaatselijke gemeenten. „Daar is het ooit ook begonnen.”
Voormalig pakhuis De Hoop, in het centrum van Amersfoort, is al vele jaren het onderkomen van de IZB, vereniging voor zending in Nederland. Op de zolder van het historische pand zit Agnes van Haaften, voorheen hoofd IZB-Dabar. Ze vertelt dat Dabar –Hebreeuws voor ”woord en daad”– in 1963 van start ging op een camping in Elburg, op initiatief van jongeren uit de plaatselijke hervormde gemeente. Het concept sloeg aan en kreeg op meer dan twintig plaatsen in het land navolging.
Lange tijd viel Dabar onder De Windroos, een initiatief voor jeugdevangelisatie waarin de IZB en de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) samen participeerden. „Dat was een bloeiperiode”, zegt Van Haaften. Talloze jongeren namen in de zomervakantie deel aan het campingwerk. „Nog steeds hoor ik van predikanten dat ze vroeger Dabarwerk hebben gedaan en dat dit veel voor hen heeft betekend. Ze stapten uit hun christelijke bubbel. Namens de kerk waren ze present op de camping, waar veel mensen niets met het geloof hadden. Dat stemde hun tot nadenken. Wat geloof ik zelf? Waarom is het geloof relevant voor iedereen? En hoe geef ik daar woorden aan?”
In de loop van de tijd was Dabar vaak aanwezig op „volkscampings”, zegt Van Haaften. „Je komt daar veel rauwheid tegen. Eigenaars zeiden: „Als er een Dabarteam kwam, veranderde de sfeer op de camping.” Dan ontstond er een bepaalde rust. Mensen ervoeren dat als iets van God.”
Hoe delen Dabarteams het Evangelie?
„In het verleden gingen teamleden weleens met de Bijbel in de hand langs bij alle tenten en caravans om te vragen of ze het Evangelie mochten uitleggen. Dat paste bij de beginperiode, maar de tijden zijn veranderd. Tegenwoordig gaat het er allereerst om iets van de liefde van Jezus Christus bekend te maken door daden. Daarnaast zijn er activiteiten waarbij de Bijbel opengaat, zoals de kinder- en tienerclubs en de avondsluiting.
Soms is er ook onverwachts een aanleiding voor gesprekken over levensvragen, bijvoorbeeld als er iemand op de camping, of een familielid van een campinggast, overlijdt. Het is wel gebeurd dat Dabar dan een plek werd om uit te huilen of om gebed te vragen.”
Veel Dabarteams hebben een campingpastor. Welke taak heeft deze?
„Het contact met kinderen en tieners op een camping is vaak niet zo ingewikkeld, maar volwassenen komen soms met moeilijke levensvragen. Dan is het fijn als er een pastor is, die zelf met een caravan op de camping staat en de nodige levenservaring heeft. Hij is aanspreekpunt voor de campinggasten, terwijl ook de leden van het Dabarteam op hem kunnen terugvallen. Als er weleens spanningen waren onder de vrijwilligers, was de campingpastor iemand die onpartijdig de kou uit de lucht kon halen. Overigens waren er ook campings die geen campingpastor wilden.”
Het aantal deelnemende campings en vrijwilligers loopt terug. Hoe komt dat?
„Dat heeft allerlei oorzaken, waaronder de secularisatie. We leven in een samenleving waarin het geloof steeds meer privé moet zijn. Dat werkt ook door op campings. Meer dan eens gebeurde het dat een camping een nieuwe eigenaar kreeg, die alleen professionele, neutrale animatieteams wilde.
De afname van het aantal vrijwilligers is voor een deel ook het gevolg van de secularisatie. Bovendien is er een toegenomen aanbod voor jongeren die betekenisvol vakantiewerk willen doen. Ze kunnen bijvoorbeeld met World Servants naar het buitenland. Dat is hip en aantrekkelijk. Anderen doen met een jongerengroep van de kerk een diaconaal project in bijvoorbeeld Oost-Europa. Die praktische insteek vinden ze soms eenvoudiger dan een gesprek met mensen aangaan over het geloof.”
Waarom heeft de IZB besloten met het Dabarwerk te stoppen?
„We signaleren dat er sprake is van een landelijke terugloop, waarin wij geen verandering kunnen brengen. Intussen merkten we dat plaatselijke gemeenten om hun Dabarproject in stand te kunnen houden sterk leunden op de IZB, zeker wat betreft de werving van jongeren. Terwijl zij zelf veel dichter bij de jongeren staan dan wij. Daarom hebben we gezegd: We leggen het weer neer waar het destijds is begonnen, in de plaatselijke gemeente. Lokaal draagvlak is essentieel voor duurzaam missionair werk. Dat geldt bijvoorbeeld ook bij pioniersplekken. We begeleiden, adviseren en rusten pioniersplekken toe, maar de verantwoordelijkheid en de organisatie liggen altijd bij een plaatselijke gemeente.”
Wat betekent het besluit van de IZB rond Dabar concreet voor de plaatselijke gemeenten?
„We beschouwen 2023 als een overgangsjaar, waarin we nog een zekere begeleiding bieden. Vanaf volgend jaar werken we meer vraag- dan aanbodgestuurd. Die verandering is bij de lokale projecten niet positief ontvangen. Achteraf zeggen we als IZB: In de communicatie hebben we steken laten vallen. Tegelijk is de situatie urgent. We konden niet nog twee jaar op de oude manier verder gaan.”
Hoe gaat het deze zomer met Dabar?
„Er zijn dit jaar achttien Dabarlocaties, drie minder dan vorig jaar. In Katwijk aan Zee, Vriezenveen en Termunterzijl zijn campings afgevallen, bijvoorbeeld doordat een nieuwe eigenaar geen Dabarwerk wilde of er voortaan alleen nog maar neutrale activiteiten georganiseerd mochten worden. Dan houdt het voor ons op. Landelijk zien we nu wel dat het aantal aangemelde vrijwilligers voorloopt op dat van vorig jaar. Misschien is dat al het effect van een grotere inzet om mensen te werven vanuit lokale gemeenten.”
De IZB blijft wel betrokken bij twee Dabarprojecten in stadswijken en de pop-upcampings. Waarom?
„Stadsprojecten zijn verbonden aan een pioniersplek, waarbij we als IZB toch al betrokken zijn. Overigens moeten ook die zelf jongeren werven. De pop-upcampings voor mensen met een smalle beurs zijn vorig jaar als pilot van start gegaan. Dat vinden we ook een vorm van pionieren.”
Hoe verwacht u dat het Dabarwerk er over vijf jaar uit zal zien?
„Ik hoop dat Dabar op heel veel plekken actief blijft, ook al neemt het misschien andere vormen aan. Er zullen zeker projecten zijn die goed blijven draaien, maar andere zullen verdwijnen. Dat heeft niet direct te maken met het besluit om met IZB-Dabar te stoppen. Op sommige plaatsen gaat het al lange tijd moeizaam. Als het werk op steeds minder schouders terechtkomt, houdt het een keer op.”
Ziet u in deze tijd ook nieuwe mogelijkheden voor missionair werk door jongvolwassenen?
„In de coronatijd is de IZB gestart met ”Twenties-four-seven”, een training van vier avonden voor twintigers rond de vraag: hoe kun je in het dagelijks leven, 24/7, missionair zijn? Jongeren denken daarbij na over vragen zoals: wat is je roeping als christen, waarom is het Evangelie relevant, hoe deel je dat met anderen, en hoe kun je dat samen met je gemeente doen? Er zijn veel mogelijkheden om het Evangelie te delen op de plek waar je woont, werkt en sport. Jongeren hebben er behoefte aan om daarvoor te worden toegerust, merken we. Die toerusting willen we graag bieden.”
