Afgelopen jaren bleek de ontwikkeling van een nieuwe Fokker lastig, maar de roep om CO2-neutraal vliegen biedt nieuwe mogelijkheden, zegt directeur Juriaan Kellermann. „De kansen waren niet eerder zo groot.”

Wanneer alles volgens planning verloopt, moet in 2035 –een kleine veertig jaar na het faillissement van het Nederlandse Fokker– een nieuw vliegtuig van de band rollen dat is ontwikkeld en geproduceerd in ons land. En waar vliegtuigen nu nog kerosine verstoken en veel CO2 de lucht inblazen, vliegt deze nieuwe Fokker op waterstof en kan het passagiers CO2-neutraal door Europa vervoeren.

Een té ambiteus plan? Nee, zegt Juriaan Kellermann van het bedrijf Fokker Next Gen die de plannen voor het nieuwe toestel vandaag uit de doeken doet in het Nederlands Dagblad. Hij denkt dat het mogelijk is, ook al zijn er miljarden euro’s nodig van investeerders om het plan van de tekentafel verder te brengen naar een productielijn die uiteindelijk 150 toestellen per jaar aflevert. „Wij denken dat het realistisch is.”

Onhaalbaar

De afgelopen tien jaar bleek de ontwikkeling van een nieuwe Fokker nog onhaalbaar. Het ontwikkelen van een zuiniger toestel op basis van de Fokker 100 liep ondanks een krediet van het ministerie van Economische Zaken (twintig miljoen euro) stuk op een gebrek aan interesse van investeerders.

Maar alle initiatieven om de CO2-uitstoot van de luchtvaart omlaag te brengen, hebben het bedrijf op het spoor gezet van een Fokker op waterstof, zegt Kellermann. „Het is net als met de vaccins: met z’n allen proberen we dit soort innovaties zo snel mogelijk op de markt te brengen. Iedereen wil graag dat je kunt vliegen zonder vervuiling.”

De Europese Unie eist dat vliegmaatschappijen meer gebruik maken van (duurdere) biobrandstoffen, die zijn gemaakt van bijvoorbeeld afgewerkt frituurvet. Ook zijn er Europese subsidies voor de ontwikkeling van elektrisch vliegen of vliegen op waterstof, waarbij helemaal geen CO2 meer wordt uitgestoten.

Ombouwen

Met een Europese subsidie werkt Fokker Next Gen onder leiding van Rolls-Royce, de Britse maker van vliegtuigmotoren, nu al aan een vliegtuigmotor die geschikt is voor waterstof. En met de Nederlandse subsidie die het bedrijf vorig jaar kreeg uit het Nationaal Groeifonds, gaat het –samen met onder andere Fokker Services en wederom Rolls-Royce– in Woensdrecht een Fokker 100 ombouwen om te kunnen vliegen op waterstof. In totaal heeft Fokker Next Gen 27,5 miljoen euro aan subsidies gekregen om vliegen schoner te maken.

Door deze aanloop ziet Fokker Next Gen kansen. Kellermann: „Wij gaan de kennis en kunde die we opbouwen, gebruiken om een regionaal vliegtuig op waterstof te ontwikkelen.” De subsidie vanuit de overheid is volgens hem „een heel belangrijke aanjager”. Want zonder subsidie en ook bewijs dat vliegen op waterstof mogelijk is, stappen grote investeerders niet zo snel in. Uiteindelijk profiteert de Nederlandse economie, zegt hij. Wanneer straks jaarlijks honderdvijftig Fokkers van de band rollen, levert dat „vijf- tot zesduizend banen” op en ook „in potentie miljarden aan belastinginkomsten”, rekent hij voor.

Via de site fokkernextgen.com kunnen geïnteresseerden sinds vrijdagavond voor het eerst kennismaken met de nieuwe Fokker. Omdat waterstof meer ruimte inneemt dan kerosine, is het toestel vooral geschikt voor regionale vluchten binnen Europa – tot zo’n 2500 kilometer.

Maar ook op de Amerikaanse markt ziet Kellermann mogelijkheden. „Het toestel zal ook op een mengsel van waterstof en biobrandstof kunnen vliegen. Daarmee kun je ook naar vliegvelden vliegen waar nog geen waterstof voorhanden is.”

In Nederland gebouwd

De nieuwe Fokker zal „sowieso” in Nederland worden gebouwd, zegt Kellermann. „Voor de certificeringen van het vliegtuig is het nodig dat we dat in Europa doen. Juist in Nederland wordt veel geïnvesteerd in waterstof. Denk aan de regio Rotterdam, maar ook Groningen is daar sterk in. Misschien dat op de lange termijn de assemblage ook nog in een ander land plaatsvindt.”

Zo ver is het echter nog niet. Eerst moet het demonstratievliegtuig op waterstof een succes worden. Doel is dat in 2027 de eerste vlucht met de omgebouwde Fokker 100 plaatsvindt. Mogelijk wordt daarna samen met Rolls-Royce en Fokker Services verder gewerkt aan de nieuwe Fokker op waterstof. „Die bedrijven hebben al jaren ervaring met het ontwerpen en bouwen van vliegtuigen”, zegt Kellermann. „Maar daarover zijn nog geen concrete afspraken gemaakt.” Het is nu ook nog „te vroeg” om verkoopgesprekken met vliegmaatschappijen als Air France/KLM aan te gaan.

Samenwerking met Fokker Services ligt voor de hand. Want dit bedrijf, dat zich bezighoudt met onderdelen, onderhoud en modificatie voor vliegtuigen en honderden mensen in dienst heeft, valt sinds twee jaar namelijk binnen hetzelfde concern.

Het bedrijf werd samen met Fokker Techniek - ook een restant van het oude Fokker - gekocht door Panta Holdings van investeerder Jaap Rosen Jacobson.

Kans

Het ontwikkelen van een nieuw vliegtuig vraagt sowieso nog miljarden aan investeringen voor het maken van onderdelen voor de productie en het opzetten van de assemblage. Hoe groot is de kans dat dit lukt?

„Die kans is heel groot”, reageert Kellermann. „We vinden nu veel meer voedingsbodem voor onze plannen dan we ooit gehad hebben voor het oude vliegtuig. In de wereld is veel belangstelling voor technologie die leidt tot minder CO2-uitstoot. Dat proefden we drie jaar geleden al toen we nog bezig waren met het oude toestel: het bleek lastig een conventioneel toestel in de markt te zetten.”

De directeur hoopt onder meer op pensioenfondsen en verzekeraars die een deel van hun geld duurzaam moeten beleggen. „Het is ook denkbaar dat investeerders die nu waterstoffabrieken bouwen, geld steken in producten die veel waterstof nodig hebben.”

Wanneer de proefvlucht op waterstof slaagt, kan dat balletje gaan rollen, denkt Kellermann. „Ja, de kans op een wederopstanding van Fokker als zelfstandige vliegtuigbouwer is niet eerder zo groot geweest.”