Scholz’ woorden over keerpunt in de tijd blijken holle leus
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz hield vorig jaar drie dagen na de Russische inval in Oekraïne een historische toespraak. „We staan voor een Zeitenwende”, zei Scholz. Zeitenwende is een keerpunt in de tijd. Hij beloofde een investering van 100 miljard euro in het Duitse leger. Bovendien zou de regering voortaan ieder jaar meer dan 2 procent van het bruto binnenlands product (BNP) in de strijdkrachten investeren. En, Oekraïne zou met militair materiaal worden gesteund.
De woorden betekenden een complete ommezwaai in het Duitse veiligheidsdenken. Jarenlang was Duitsland ervan overtuigd, en andere westerse landen trouwens net zo goed, dat toenadering tot Rusland moest worden gezocht. Dat kon door samenwerking en het voeren van handel. Dat was de manier om tot ontspanning op het continent te komen.
De Russische agressie schudde Duitsland wakker. In één keer waren onze oosterburen ervan overtuigd dat wapens nodig waren om de vrede te handhaven. Scholz zei dapper: „We hebben vliegtuigen nodig die vliegen, schepen die in zee gaan, en soldaten die voor hun inzet optimaal zijn uitgerust.” Scholz oogstte terecht lof voor zijn woorden, zelfs bij de christendemocraten die in de oppositie zitten.
Een jaar na de veelbelovende toespraak blijkt dat er nog niets is gebeurd. Roderich Kiesewetter, lid van de Bondsdag voor de CDU en oud-generaal, zei dat „er een jaar verloren is gegaan”. De steun aan Oekraïne is onder de maat en ook van de uitrusting van het leger is weinig terechtgekomen.
Het is eigenlijk te treurig voor woorden. Duitsland heeft de defensiebegroting in 2022 verhoogd met 7 procent naar ruim 50 miljard euro. Maar dat is slechts 1,5 procent van het BNP. De toegezegde meer dan 2 procent werd niet gehaald. Dat gaat dit jaar evenmin gebeuren, volgens een inschatting van het Duits Economisch Instituut.
Van de 100 miljard euro is nog geen cent uitgegeven. Wel is het bedrag geslonken. En voor dat bedrag heeft Berlijn zich in de schulden gestoken. Naar verluidt is er echter al 13 miljard aan rentelasten in rook opgegaan.
Het leger heeft plannen genoeg voor het geld: gevechtsvliegtuigen en helikopters. De marine wil onder meer fregatten. Besteld is er echter amper iets. Dat hangt samen met de bureaucratie bij het leger. Jarenlang was er bezuinigd. Nu is er ineens een zak met geld. Het gevolg: maandenlang vergaderen. Dat ging soms over details, bijvoorbeeld over de vraag welk type gevechtsvoertuig wordt besteld.
Andere westerse landen hebben in de tussentijd orders bij de Duitse defensie-industrie geplaatst. Als de Duitse strijdkrachten nu met orders bij de eigen fabrieken komen, mogen ze aansluiten achter in de rij.
Het is niet voor niets dat Duitse media spottend spreken over een ”Zeitenwende in slow motion”. De vraag moet zelfs worden gesteld of er wel een ommekeer in denken en daarmee in handelen heeft plaatsgevonden. De Zeitenwende is tot op heden niet meer dan een holle leus.
