De moeder van Melissa, Alta Atapenco, is vijftig jaar lang verteerd door zelfverwijt. Want de verdwijning van haar dochter was het gevolg van haar eigen goedgelovigheid en onvoorzichtigheid.

Als gescheiden vrouw moest ze werken om financieel rond te kunnen komen. Ze had werk, maar ouderschapsverlof zat er niet in. Via een advertentie in een plaatselijke krant vond ze een babysitter. Op de morgen dat die zou komen, vroeg Alta een huisgenoot om haar dochter Melissa aan de nieuwe babysitter te geven, zodra die zich meldde. „Ik heb haar vooraf niet ontmoet. Hoe dom kon ik zijn?”

Die verwijtende, retorische vraag heeft Alta Atapenco zich in de volgende jaren vaak gesteld. „Honderdduizenden keren. Maar geen antwoord. Alleen maar wroeging.”

Sindsdien leek de peuter van de aardbodem verdwenen. Allerlei opsporingsmethoden hadden geen enkel resultaat. En dat was vooral opmerkelijk omdat nu blijkt dat ze meer dan twintig jaar op nog geen tien minuten afstand van haar ouderlijk huis in de Texaanse plaats Forth Worth woonde.

Verjaardag

De zoektocht van de ouders van Melissa Highsmith en verdere familie zette zich nadien jaar op jaar voort. Zonder resultaat. Vergeten konden ze haar niet. Jaarlijks hielden zij in november een verjaardagsfeestje voor haar. Vooral vader Jeffrie Highsmith bleef zoeken. Tot zijn teleurstelling kreeg hij weinig steun van de officiële instanties.

Enkele jaren geleden opende hij de Facebook-pagina met de naam ”Finding Melissa Highsmith”. Daar vroeg hij om hulp bij het vinden van zijn vermiste dochter. Dat leidde er toe dat de familie in september van dit jaar een anonieme tip kreeg dat hun dochter in de buurt van Charleston woonde, een stad in South Carolina, meer dan 1700 kilometer van haar geboortestad Fort Worth.

Via een dna-test die op internet te koop is, kwam de vader in South Carolina enkele kinderen op het spoor, van wie de moeder Melissa bleek te zijn. Via een Facebookbericht zocht hij vervolgens contact met de vrouw die inmiddels als Melania door het leven ging.

Aanvankelijk dacht zij dat het om een nepbericht ging, bedoeld om haar in een val van criminelen te lokken. Maar al snel kwam ze erachter dat het om een serieuze zaak ging: een verzoek van haar biologische ouders die ze niet kende. Sterker, ze wist niet eens dat ze ooit vermist was geweest. Vader Highsmith: „Toen ik begreep dat mijn dochter was gevonden en dat ik kleinkinderen had, begon ik te huilen, te huilen. Ik kon niet meer ophouden. Ik riep: „Ze leeft, ze leeft!””

Op de laatste zaterdag van november werd in een kerk in Forth Worth een dankstond gehouden. Daar ontmoette de inmiddels 53-jarige vrouw voor het eerst haar eigen vader en moeder. Wat er intussen met de babysitter is gebeurd, is nog niet duidelijk. Spannende vraag is of ze nog in leven is. De verjaringstermijn om de vrouw strafrechtelijk te vervolgen verliep 20 jaar na de 18e verjaardag van Melissa Highsmith.

Spoorloos

Voor Melissa zelf is het „verwarrend en overweldigend”. Over de onvoorzichtigheid van haar eigen moeder oordeelt ze mild. „Mijn moeder deed het beste wat ze kon met de beperkte middelen die ze had. Ze kon niet het risico lopen ontslagen te worden, dus vertrouwde ze de persoon die zei dat ze voor haar kind zouden zorgen.”

De zaak van haar verdwijning is bijzonder, maar niet uniek. Eerder dit jaar vonden familieleden na jaren zoeken een 42-jarige vrouw (in de media als ”Holly” aangeduid) die bijna 40 jaar onvindbaar leek. Ze was als baby na het overlijden van haar beide ouders in handen gegeven van een christelijke sekte, waarvan de leden als nomaden door de woestijn van Arizona trokken. Niemand van de familie wist waar ze uiteindelijk was gebleven. Na veel zoeken werd ze in Oklahoma gevonden en herenigd met haar familie. Ze bleek als kleuter door de sekteleider te zijn weggegeven aan een echtpaar.

Uit cijfers van het National Center for Missing and Exploited Children (NCMEC) blijkt dat er in de VS in 2020 365.348 kinderen als vermist zijn opgegeven. Het jaar daarvoor waren het er 421.395. Bijna 98 procent van de vermiste kinderen wordt binnen redelijke tijd weer teruggevonden. Veruit de meeste binnen een jaar. „Dat lijkt geruststellend,” zegt de woordvoerder van de NCMEC, „maar het betekent wel dat er ieder jaar bijna 10.000 kinderen zijn die lang of voorgoed van de radar verdwijnen. In tien jaar zijn dat er bij elkaar opgeteld 100.000 – de bevolking van een middelgrote stad op het platteland.”

Elk jaar zijn er wel enkele gevallen in Amerika waarbij een familie na tien of twintig jaar een spoorloos verdwenen kind terugvindt. „Maar dat zijn geen tientallen”, zegt een woordvoerder van de FBI. „Slechts 1 procent van de vermiste kinderen die meer dan een jaar spoorloos zijn, wordt weer gevonden.

Posters

Bij vermissing gaat het in ruim 50 procent van de gevallen om ontvoeringen door een familielid dat geen voogdij over het kind heeft. Daarnaast zijn er kinderen die weglopen, die verdwalen en in een relatief beperkt aantal gevallen om roof. „Die kinderen komen veelal in de prostitutie terecht, worden misbruikt of vermoord”, zegt de woordvoerder van NCMEC.

Het nationaal centrum is in 1984 opgericht op aandringen van president Ronald Reagan. Directe aanleiding waren enkele geruchtmakende vermissingszaken. In 1981 werd de zesjarige Adam Walsh ontvoerd uit een winkelcentrum in Hollywoord (Florida) en later vermoord; twee jaar eerder verdween de eveneens zesjarige Etan Patz uit New York.

De politie had toen al de mogelijkheid om informatie over gestolen auto’s, gestolen wapens en zelfs gestolen paarden vast te leggen en te volgen met de nationale misdaadcomputer van de FBI. De logische vraag was dan ook of niet hetzelfde moest worden gedaan met verdwenen kinderen. Jaarlijks stelt het Congres 40 miljoen dollar ter beschikking voor het werk van het NCMEC. Het centrum biedt informatie om kinderen te helpen lokaliseren die als vermist zijn opgegeven en om fysiek en seksueel misbruikte kinderen te helpen.

Het NCMEC richt zich vooral op de groep kinderen die langdurig vermist is. Daarbij werkt het samen met tal van openbare voorzieningen zoals scholen, hulpverleningsinstanties en bibliotheken, maar ook met sommige winkelketens om in hun filialen aandacht te vragen voor de verdwenen kinderen.

Zo hangt in elke winkel van de Walmart, het grootste warenhuis in de VS, een bord met portretten en gegevens van vermiste kinderen. „Sommige portretten hangen daar jaren. Ze vergelen aan de wand. Maar de kinderen komen nooit meer terug”, zei een medewerker van het filiaal in St. Louis deze zomer met hoorbare emotie in zijn stem.