Het bezoek is opvallend. Defensieminister Shoigu uit Rusland landde zaterdag naar verluidt onaangekondigd op de Machulishchy-luchtmachtbasis in Wit-Rusland. Direct na aankomst ontmoette hij in de hoofdstad Minsk zijn Wit-Russische collega, generaal-majoor Viktor Khrenin. Even later sprak Shoigu president Aleksander Loekasjenko.

De defensieministers Shoigu en Khrenin ondertekenden een protocol over gevechtscoördinatie en wijzigingen van de overeenkomst over regionale veiligheid en bilaterale militaire samenwerking, aldus het Wit-Russische persbureau Belta. Meer informatie ontbreekt. Niet duidelijk is of dit de echte gespreksonderwerpen waren.

Ondergeschikt

Het zou „niet verbazen” als de Wit-Russische strijdkrachten na de ontmoeting „volledig ondergeschikt” zijn aan de Russische generale staf of het Westerse militair commando van Rusland, analyseert de doorgaans goed geïnformeerde defensie-analist Konrad Muzyka, gespecialiseerd in Wit-Rusland. De directeur van onderzoeksbureau Rochan Consulting waarschuwde ver voor het uitbreken van de oorlog al voor de Russische troepenopbouw bij Oekraïne.

„We weten niet wat de toekomst in petto heeft, maar we kunnen een aanval op Oekraïne vanuit Wit-Rusland of een aanzienlijke Wit-Russische betrokkenheid bij de oorlog niet uitsluiten”, zegt Muzyka op Twitter. Er is volgens hem „te veel” aan de hand in Wit-Rusland.

Duizenden Russische militairen zijn actief in Wit-Rusland. Verder bereiden de Wit-Russische strijdkrachten zich sinds april-mei voor op een oorlog, waarbij de vazalstaat van Rusland volgens Muzyka alle scenario’s heeft beoefend: van mobilisatie tot gevechtsinzet. Deze ontwikkelingen kunnen „grote gevolgen” hebben voor de oorlog in Oekraïne, stelt defensiespecialist Muzyka.

Oekraïne strijdt op dit moment vooral op twee fronten tegen de Russen: in de Donbas in het oosten en bij Cherson/Zaporizja in het zuiden. Bij een eventuele inzet van Wit-Russische troepen zou Oekraïne militaire eenheden moeten onttrekken aan de Donbas en inzetten in het noorden.

Rusland probeert Wit-Rusland onder druk te zetten om de offensieve campagne van Rusland in Oekraïne verder te steunen, stelt het Institute for the Study of War (ISW), een Amerikaanse denktank over de recente besprekingen tussen Rusland en Wit-Rusland.

„De ontmoetingen versterken waarschijnlijk de bilaterale veiligheidsbetrekkingen”, maar ISW acht een deelname van Wit-Rusland aan de oorlog om binnenlandse factoren echter „hoogst onwaarschijnlijk”. Loekasjenko heeft de handen vol om zijn eigen bevolking onder de duim te houden.

Toch valt volgens defensiedeskundige Dick Zandee van Instituut Clingendael een Wit-Russische deelname aan de oorlog in Oekraïne niet uit te sluiten. „Rusland kan enorme druk uitoefenen op Wit-Rusland.” Zandee wijst erop dat Wit-Rusland „volkomen” in de hand van Moskou is. „Rusland heeft de banden strak aangetrokken.

Het Wit-Russische leger telt zo’n 60.000 tot 62.000 man. President Loekasjenko steunt Rusland al met training van Russische rekruten, terwijl hij Wit-Russisch grondgebied beschikbaar stelt aan Moskou. Russische jachtvliegtuigen staan gestationeerd op Wit-Russische bases.

Zandee betwijfelt of president Vladimir Poetin zijn Wit-Russische collega Loekasjenko kan dwingen actief militair bij te dragen aan de gevechten in Oekraïne. „Loeka-
sjenko weigert al maanden deel te nemen.”

Satanisme

De militaire betekenis met 60.000 militairen, waarvan amper 22.000 actief dienend, zou „beperkt” zijn, ook al zou dit Oekraïne dwingen om militairen uit de Donbas in te zetten in het noorden. Veel belangrijker is volgens Zandee de politieke betekenis voor Rusland als een tweede land de wapens zou opnemen tegen het „nazisme” en „satanisme” van het Westen.

Wit-Rusland kan niet even op een achternamiddag besluiten in een oorlog te stappen. Daar gaan maanden voorbereiding aan vooraf, terwijl deze niet onopgemerkt blijven voor inlichtingendiensten, legt Zandee uit. „Een aanval van Wit-Rusland op Oekraïne valt niet uit te sluiten, maar lijkt me op dit moment minder waarschijnlijk.”

Het uitbreken van de oorlog heeft echter pijnlijk duidelijk gemaakt dat gedegen, rationele analyses in het geval van Rusland nooit helemaal kunnen geruststellen.