Protesten China serieuze test voor president en partij
China is in de greep van een ongekende golf van protesten. Officieel richt de woede zich tegen het strenge coronabeleid, maar her en der klinkt zelfs de roep om het aftreden van president Xi Jinping. Het is een serieuze test voor de Chinese leider en de Communistische Partij.
Het begon allemaal eind vorige week met de brand in een appartementencomplex in Urumqui, in de westelijke regio Xinjiang. De vuurzee kostte aan zeker tien mensen het leven. Al snel deden beschuldigingen de ronde dat de strenge lockdown wegens Covid-19 een rol heeft gespeeld bij het hoge dodental. Slachtoffers zouden hun woning niet direct hebben verlaten, uit angst voor overtreding van de coronaregels. Urumqui zit al maanden op slot; sommige burgers kunnen al honderd dagen hun huis niet of nauwelijks uit.
Vrijdag gingen inwoners van Urumqui de straat op om te betogen tegen het strikte coronabeleid van de Chinese regering. De centrale overheid streeft naar nul Covid-besmettingen en reageert doorgaans met draconische beperkingen bij een uitbraak. De onvrede over deze politiek, die nu al bijna drie jaar duurt, neemt hand over hand toe.
Aftreden
De protesten hebben zich inmiddels naar grote steden als Peking, Shanghai, Chengdu en Wuhan en een vijftigtal universiteiten uitgebreid. Daar wordt niet alleen tegen het Covid-beleid gedemonstreerd, maar roepen betogers ook openlijk om het aftreden van president Xi Jinping en de top van de Communistische Partij. Het staatshoofd stelde juist vorige maand zijn derde ambtstermijn veilig op het Chinese Volkscongres.
Bijzonder riskant
De demonstraties zijn daarom een belangrijke test voor de president en de Communistische Partij. Protesten van deze omvang en direct tegen het regeringsbeleid gericht, zijn ongekend in China. Het is bijzonder riskant om openlijk kritiek op de president en de partij te uiten, want dat kan een jarenlange gevangenisstraf opleveren. Desondanks riepen betogers in Shanghai leuzen als ”Xi Jinping treed af” en ”Weg met de Communistische Partij”.
De politie heeft tot nu toe fors ingegrepen. Volgens ooggetuigen zijn tientallen mensen opgepakt, onder wie een verslaggever van de Britse omroep BBC, die geboeid werd afgevoerd. En Peking heeft een lange adem als het om het neerslaan van protesten gaat. Veel Chinezen hebben het voorbeeld van Hongkong voor ogen. Hardhandig ingrijpen van ordetroepen en forse aanscherping van wetgeving smoorden daar uiteindelijk de demonstraties tegen de autoriteiten.
De vraag is hoe de situatie zich zal ontwikkelen. Veel demonstranten houden tijdens de protesten een leeg vel papier omhoog. Uit angst voor censuur, maar ook om aan te geven dat de regering hen de mond probeert te snoeren. Sommigen spreken daarom nu al van de ”A4-revolutie”. Maar het lijkt nog veel te vroeg om deze golf van protest als regelrechte volksopstand te duiden.
