De mennonieten houden de Surinaamse gemoederen al zo’n drie jaar bezig. De gemeenschap heeft in andere delen van Zuid-Amerika waar ze zich heeft gevestigd niet bepaald een onberispelijke naam. Pioniers ervan zouden tienduizenden hectares regenwoud kaal kappen en ook op andere manieren het milieu aantasten. Bovendien zou hun levenswijze botsen met die van de inheemse gemeenschappen.

Toen de Surinaamse regering destijds aankondigde dat ze aan vijftig mennonitische gezinnen uit onder meer Belize en Bolivia toestemming had gegeven om een nieuwe zelfvoorzienende kolonie in het land op te zetten, was het hek dan ook van de dam en volgden protesten. Met name vanuit de inheemse gemeenschap werd heftig gereageerd. Leden ervan vrezen dat hun leefgebied nog verder zal worden aangetast. Bovendien willen zij al jaren dat hun rechten –als eerste bewoners van het land– wettelijk worden vastgelegd, zoals internationale organisaties, waaronder de Verenigde Naties, dat ook verlangen. Maar ondanks tal van beloftes om deze rechten voor eens en altijd te regelen, hebben opeenvolgende Surinaamse regeringen niets gedaan. Ook de huidige regering stuurt de inheemsen doorlopend met een kluitje in het riet.

Andere groeperingen zien de komst van de mennonieten evenmin zitten.

Arbeidersmentaliteit

Geschrokken van alle commotie die was ontstaan, trok president Chan Santokhi in maart dit jaar de eerder gegeven toestemming in. Volgens een verklaring was de reden „de maatschappelijke realiteit en de ontbossing in de kuststrook die gepaard zou gaan met het project”.

Daarmee leek dit project in de kiem gesmoord. De paar mennonieten die nog in Suriname verbleven, vertrokken vrijwel direct. Hun plaatselijke vertegenwoordiger, het bedrijf Terra Invest van de Nederlander Ruud Soeverein, overwoog een schadeclaim tegen de Surinaamse staat in te dienen vanwege het niet nakomen van gemaakte afspraken. Maar voor zover bekend is dat tot op heden niet gebeurd.

Inmiddels bleek ook waarom: de mennonieten laten zich niet zo snel uit Suriname jagen. Het inheemse parlementslid Ilona Edwards trok vorige maand aan de bel: zij was mennonieten tegengekomen in het westen van het land en eiste daarover opheldering van de regering. De minister van Landbouw zei in een reactie dat deze mennonieten als arbeiders zijn aangenomen door een lokaal bedrijf. „Ze hebben een arbeidsmentaliteit. Als ze om vier uur in de ochtend moeten opstaan, dan staan ze op en ze werken. En hun kinderen krijgen ook die training”, zo prees hij de pioniers.

„Mennonieten hebben een arbeidsmentaliteit: als ze om vier uur in de ochtend moeten opstaan, dan staan ze op en ze werken” - Minister van Landbouw Suriname

De mennonieten blijken naar Suriname te zijn gehaald door varkenskwekerij Suriname Pig Farms in het in de jungle gelegen Tibiti-gebied, op zo’n 150 kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad Paramaribo. Ondernemer Lex van Dijk zegt tot nu toe zeven mennonietenfamilies uit Bolivia te hebben laten overkomen. Onder de nieuwkomers zijn zeven vrouwen en zeker vijftien kinderen.

De mennonieten zullen mais en soja planten, dat zal worden gebruikt als voer voor de varkens. Van Dijk is vol lof over de werkmentaliteit van zijn bijzondere arbeiders, die volgens hem niet betaald worden. „Niemand werkt voor een salaris. Dat is de afspraak die met hen is gemaakt.” Momenteel zouden de mennonieten zelf in hun onderhoud voorzien.

Dubbele agenda

Dat roept veel vragen op bij achterdochtige Surinamers. Want waarom zouden de mennonieten ”gratis” willen werken? Wat krijgen ze daar in ruil voor terug? Het is algemeen bekend dat mennonieten hun eigen landbouwgrond bewerken en niet die van anderen. Dus gevreesd wordt dat ze uiteindelijk toch tienduizenden hectares krijgen en hun kolonie kunnen stichten.

Van Dijk en de landbouwminister zeggen niets over de gemaakte afspraken. Ook Soeverein van Terra Invest doet er het zwijgen toe. „Via Terra Invest zijn er op dit moment in het geheel geen mennonieten in het land”, is het enige wat hij kwijt wil. Ook aan zijn woorden wordt echter getwijfeld. Want iedereen lijkt er in de mennonietenkwestie een dubbele agenda op na te houden. Surinamers blijven de kwestie derhalve met argusogen volgen.