Het kán Nederland niet ontgaan: over elf dagen zijn er Kamerverkiezingen. Verkiezingsposters grijnzen ons vanaf billboards her en der aan. Er zijn overal debatten, over de gekste politieke deelonderwerpen. En de kranten puilen uit van verkiezingsnieuws.

Toch lijkt deze campagne anders dan voorgaande. Want waar gaat hij precies over? Wat is van deze verkiezingen eigenlijk de urgentie? Sukkelt de verkiezingsstrijd niet een beetje door, zonder grote verschuivingen in de peilingen en zonder opmerkelijke zogeheten ”gamechangers”?

Daar lijkt het in elk geval veel op. Ter verklaring vier factoren die het onbestemde van deze campagne uit maken.

1 Geen échte tweestrijd

Ten minste vanaf 2003 zijn we in Nederland gewend de verkiezingen te persen in het frame van een tweestrijd. Balkenende tegen Bos, Rutte tegenover Cohen, Rutte contra Samsom. Zulke sjablonen maken de campagne lekker overzichtelijk en grijpbaar.

Zeker, ook nu zijn er partijen die baat hebben bij zo’n tweestrijd. Getalsmatig ís daarvan ook al sprake. In de peilingen staan PVV en VVD immers al wekenlang eenzaam aan de top, met op dit moment elk een kleine dertig zetels (zij het dat de VVD aan het stijgen is, de PVV aan het dalen).

Toch hebben kiezers bij die tweestrijd tot nu toe weinig beeld, aangezien de twee mastodonten Rutte en Wilders amper of niet aan grote radio- of tv-debatten hebben deelgenomen. En al zeker niet rechtstreeks de confrontatie zijn aangegaan. Hun eerste treffen vindt pas op 13 maart plaats. Daardoor missen de kiezers dit keer een aansprekend pláátje van het ”grote duel”.

2 ‘Saaiere’ debatten

Dat Wilders zich tot nu toe onttrekt aan publieke debatten heeft nog een ander gevolg. Het is immers vooral de PVV-leider die politieke woordenwisselingen binnen de kortste keren op scherp zet. Zelden een saai moment als Wilders met zijn aanvallende stijl de volumeknop weer eens naar maximaal draait, de gespreksleider voor de zoveelste maal ontregelt, zijn tegenstanders in de rede valt en het debat omvormt tot ordinair gebekvecht. Misschien zijn we daar als publiek onderhand zo aan gewend geraakt dat we ouderwets beschaafde debatten als slaapverwekkend ervaren, zodat van dit type debatten in ons geheugen weinig beklijft.

3 Veelheid aan thema’s

Ondertussen kan niet gezegd worden dat deze campagne niet inhoudelijk is. Natuurlijk, regelmatig wordt de burger afgeleid door randverschijnselen. Bijvoorbeeld als Kuzu afstand neemt van de DENK-trollen. Of als Wilders zijn publieke optredens stillegt en later weer hervat. Maar behalve dat gaat het wel degelijk over partijprogramma’s, over plannen en over Nederlands toekomst.

Daarmee heeft de campagne echter nog geen centráál thema. Want wat zou dat moeten zijn? „Waarden en normen”, zegt CDA’er Buma. „De amerikanisering van de arbeidsmarkt”, stelt PvdA-leider Asscher. „De opmars van de islam”, meent PVV’er Wilders. „Respectvol omgaan met ouderen en hun pensioenen”, beweert 50PLUS-leider Krol.

Het lijkt er kortom veel op dat, waar het in 2010 en 2012 primair ging om het bestrijden van de financiële crisis, de thematiek dit keer, nu het economisch wat beter gaat, alle kanten op waaiert. Een politicus van het kaliber Fortuyn, die met zijn ”Puinhopen van paars” de agenda bepaalde, ontbreekt.

4 Polderen anno 2017

Een laatste verklaring waarom deze campagne felheid en focus mist, is dat de constructieve partijen zich meer dan ooit bewust zijn van het feit dat ze na 15 maart onvermijdelijk weer zullen moeten samenwerken. Toegegeven, Nederland is altijd een consensus zoekend landje geweest. Maar de noodzaak tot polderen is in 2017 nóg groter dan vroeger. Nu de meeste grote en middelgrote partijen de mogelijke winnaar van de stembusstrijd, de PVV, hebben uitgesloten van regeringsdeelname, is het onontkoombaar dat er straks een coalitie gevormd moet worden van misschien wel vier of vijf partijen. Dat noopt in de campagne tot voorzichtigheid.

Mede daarom zien we een irenisch opererende D66-leider Pechtold en een tot op zekere hoogte behoedzame Rutte. Jazeker, jezelf profileren en onderscheiden van de rest blijft noodzakelijk. Maar niemand wil onherstelbare beschadigingen aanbrengen. En iedereen zoekt de verbinding, zelfs met partijen aan de andere kant van het politieke spectrum.

En zo blijft de campagne matjes. Of zou het, na het tweede lijsttrekkersdebat bij RTL, helaas weer op zondag gehouden, anders worden? Zeg in de politiek nooit nooit. In elf dagen kán er nog veel veranderen.