Geruisloos verliep haar aantreden als Kamervoorzitter niet, in tegendeel. Binnen haar eigen fractie, die van de PvdA, klonk gedempt gemor over het feit dat deze eigengereide dame van Marokkaanse komaf als een olifant door de porseleinkast ging door zich in januari zonder aarzelen kandidaat te stellen voor deze prestigieuze functie. Veel fractiegenoten zagen liever hun aimabele collega Vermeij op ‘de stoel’ zitten dan de als ruziemaker en chaoot bekendstaande Arib.

Fors accent

Ook buiten de PvdA heerste scepsis. Ja, Khadija Arib (zelf seculier, maar door haar ouders vernoemd naar de eerste vrouw van de profeet Mohammed) zat al achttien jaar in het parlement, en had dus politieke ervaring genoeg. Maar moest nu juist zij, met haar forse accent én haar gebrekkige beheersing van het Engels, in binnen- en buitenland de Tweede Kamer gaan vertegenwoordigen?

De PVV was er snel klaar mee: onder geen beding een over twee paspoorten beschikkende Marokkaanse op „onze” voorzittersstoel.

Vitten

Arib werd desondanks gekozen. En het verrassende is dat er het achterliggende halfjaar nauwelijks enige kritiek op haar te beluisteren viel. Heeft de Kamer de gewoonte om op alle beginnende voorzitters eerst een paar maanden te vitten –zelfs de later zeer gewaardeerde Verbeet ontkwam daar in het begin niet aan–, over Arib is er niets dan lof. Ze straalt „rust uit”, zeggen Kamer­leden, ze „voelt het debat goed aan” en ze is „op de juiste momenten soepel en op de juiste momenten streng”.

Wilders mag dan, als enige fractievoorzitter, geweigerd hebben Arib na haar verkiezing te feliciteren; nú zegt zijn fractiegenoot Graus: „Ze is de meest betrokken Kamervoorzitter die ik heb meegemaakt, en ze is de derde in mijn loopbaan. Ze is toegankelijker dan haar voorgangers en ze bracht de benodigde rust terug in de Haagse arena.”

Cursus Engels

Arib, die merkbaar werkt aan het minimaliseren van haar Marokkaanse tongval en die ten behoeve van haar internationale contacten nog recent een cursus Engels volgde, kan die compli­menten in haar zak steken. „Als Kamervoorzitter moet je het doen met drie dingen: het reglement van orde, de klok en een goed humeur. Dat is het”, zo omschreef zij onlangs het instrumentarium waarmee zij succes boekt.

Toch is het een te simpele voorstelling van zaken dat een voorzitter het leidinggeven beheerst als hij het reglement maar uit zijn hoofd kent, de tijd goed bewaakt en af en toe een grapje maakt. Daar komen nog minstens drie zaken bij die maken dat Kamerleden zeer tevreden zijn over Aribs functioneren. De eerste is haar consistente en onpartijdige optreden. „Ze zit met gezag het debat voor en is consequent in haar handelen, waardoor Kamerleden zich ook niet opstandig gedragen als ze een keer hun zin niet krijgen”, zei onlangs een parlementariër.

Het tweede is dat ze beslissingen durft nemen. Onder haar voorganger Van Miltenburg sudderde het vraagstuk van hoe om te gaan met afgesplitste Kamerleden eindeloos door. Arib benaderde, kort na haar aantreden, in stilte SGP’er Bisschop met de vraag of hij een adviesgroep over dit thema wilde leiden. Door dit in handen te leggen van een vertegenwoordiger van een kleine fractie, die bovendien bekendstaat als het staatsrechtelijk geweten van de Kamer, trok de Kamervoorzitter het probleem weg bij partijpolitiek gekonkel. En met succes. Het advies dat Bisschop en zijn commissie voor de zomer uitbrachten, werd in de Kamer met brede steun aanvaard.

Het derde is dat Arib stáát voor het aanzien en gezag van de Kamer. Dat zien parlementariërs graag. Zegt Rutte tijdens het vragenuurtje dat hij SP’er Van Raak, die hem bevroeg op het uitlekken van de Miljoenennota, „mede in het belang van de tijd” slechts kort kan beantwoorden? De voorzitter reageert meteen: „Over de tijd hoeft u zich echt geen zorgen te maken. Daar ga ík over”.

En zetten de Kamerleden Kuzu en Öztürk filmpjes van allochtone medeparlementariërs op YouTube wanneer die collega’s in hun ogen ‘fout’ stemmen over thema’s als integratie en islam? Arib haalt publiekelijk uit en noemt deze handelwijze „niet chic” en „een Kamerlid onwaardig.” Volksvertegenwoordigers die tegen de PVV tekeergaan en daar de Tweede Wereldoorlog bij slepen, tikt zij eveneens op de vingers.

Valt er dan helemaal geen kritiek te leveren op haar functioneren? Het enige waarover hier en daar gefluisterd wordt, is de manier waarop zij intern met het Kamerpersoneel omgaat. Zo leidde het bij sommigen tot gefrons dat zij sinds haar aantreden twee stafleden heeft vervangen door oud-mede­werkers van PvdA’ers. Divagedrag? Partij­politiek?

Klein bier

Maar die kritiek valt, afgezet tegen alle loftuitingen, in de categorie klein bier. En bovendien, wie zou na het slepende getob met Van Miltenburg van dit soort ‘kleinigheden’ een punt willen maken? Kamerleden zijn veel te blij dat er na de martelgang met de vorige voorzitter eindelijk rust in de tent is.

Of Arib, die woensdag weer een ultieme kans heeft om zich te bewijzen, nog doorgaat na de volgende Kamerverkiezingen? Daarover uit zij zich wijselijk behoedzaam. Het is immers de Kamer zelf die daarover te zijner tijd moet beslissen. In elk geval groeit de kans op een verlenging van haar termijn met de dag.

Lees ook in Digibron

Voorzitten in gezagloze tijd : De ‘belhamels’ in toom houden (Reformatorisch Dagblad, 16-01-2016)

Arib? Geef haar maar gewoon een kans (Reformatorisch Dagblad, 16-01-2016)

Kamer kiest PvdA’er Arib tot voorzitter (Reformatorisch Dagblad, 14-01-2016)