Het Belgische Orgaan voor de Coördinatie van de Dreiging (OCAD) stelde in een deze week verschenen rapport dat een groeiend aantal moskeeën en islamitische centra onder invloed staat van de wahabitische salafistische bekeringscampagne. Daardoor probeert deze radicale stroming moslims af te keren van de Europese waarden en normen.

Het Belgische rapport bevat voor Jan Jaap de Ruiter, arabist aan de universiteit van Tilburg, geen groot nieuws. „Saudi-Arabië stopte al miljarden in de bekeringscampagne die het salafisme over de wereld moet verspreiden. Niet alleen in moskeeën, maar ook op talloze websites en via sociale media delen predikers hun gedachtegoed waarin de strenge islamitische wetgeving centraal staat. De democratie komt in hun ogen van de mens, de sharia daarentegen van God.”

In het artikel van De Standaard worden geen namen en rugnummers genoemd”, zegt De Ruiter. „Om welke moskeeën gaat het, en hoe lopen de geldstromen? Ook in Nederland blijkt het lastig om concrete feiten boven de tafel te krijgen. Maar ook zonder dergelijke gegevens kunnen we stellen dat de invloed van het salafisme in Nederland gestaag groeit en dat salafisten onderling steeds meer samenwerken.”

Harde conclusies

Veiligheidsdeskundige Glenn Schoen werd ook niet verrast door het Belgische rapport. „Er zijn na de aanslagen van vorig jaar in België veel rapporten verschenen. Volgens mij is het nu voor het eerst dat de Belgische overheid zelf zulke harde conclusies trekt. Ze waarschuwt dat het salafisme dominant begint te worden en dat dit bepaalde extremistische groepen in de kaart speelt.”

Het antiterreurbeleid richt zich onder andere op het voorkomen van polarisatie, betoogt Schoen. „Onder meer door isolatie van bepaalde groepen te verminderen, terwijl het salafisme naar de mening van de Belgische autoriteiten juist isolatie nastreeft. In die zin kun je dus spreken van een zorgelijke ontwikkeling.”

Schoen vindt niet dat je hieruit kunt concluderen dat daardoor automatisch de kans op terrorisme toeneemt. Wel groeit volgens hem het aantal mensen en organisaties dat de overheid in de gaten moet houden. „Dit zal nog meer van veiligheidsdiensten vergen.”

Openheid

Heeft De Ruiter een idee om het tij te keren? „Ik zag deze week een rapport over de toename van incidenten rond moskeeën in Nederland. Hierin stond dat moskeeën meer moeten gaan samenwerken met lokale overheden. Dit kan een goede opening bieden om de banden aan te halen, ook met salafisten. Daardoor kan meer openheid ontstaan en kan de veiligheidssituatie toenemen.”

Verder zou Europa de relatie met Saudi-Arabië, dat het salafisme steunt, kunnen heroverwegen, zegt De Ruiter. „Óf dat gebeurt, is maar de vraag. Het inreisverbod in Amerika raakt Saudi-Arabië niet. Dat is veelzeggend.”

Belangrijke punten

Er is sprake van globalisering van het wahabitisch-salafisme, een radicale, uit Saudi-Arabië afkomstige interpretatie van de islamitische godsdienst. In steeds meer soennitische moskeeën is wahabisme de nieuwe norm.

De radicale visie op de islam is „een springplank naar isolationisme” en kan leiden tot „gewelddadig islamisme.” Het wahabitisch-salafisme staat op gespannen voet met de democratische rechtsstaat; is antisemitisch en „bijzonder haatdragend” richting sjiitische moslims.

In toenemende mate „salafiseren” imams van „reguliere” moskeeën; als ze al niet zijn „gesalafiseerd.”

Veel islamitische boekhandels en hun onlinewinkels bevatten uitsluitend „wahabitisch salafistisch drukwerk.”

Voornamelijk onder jongeren neemt belangstelling voor het radicale islamitische gedachtegoed toe.