Ds. Van Meggelen hanteerde sinds ruim een jaar de voorzittershamer, maar kondigde afgelopen maandag aan dat zij per direct zou terugtreden. Het is voor het eerst in haar geschiedenis dat de Protestantse Kerk geconfronteerd wordt met een preses (voorzitter) die tijdens zijn of haar mandaatsperiode van vijf jaar terugtreedt.

Bij de laatste synodevergadering was ds. Van Meggelen wel enige tijd aanwezig, maar zat ze de vergadering niet voor omdat ze zich daartoe nog niet in staat achtte na een ernstige longontsteking. De synode werd toen voorgezeten door ds. P. Verhoeff.

Technisch voorzitter

Ds. Verhoeff, classispredikant van Noord-Holland, die zelf in de periode van 2009 tot 2013 preses van de generale synode van de Protestantse Kerk is geweest, werd toen echter met nadruk gepresenteerd als een technisch voorzitter. Inhoudelijk nam hij geen deel aan de besprekingen omdat hij niet door de synode gekozen was tot voorzitter.

Voor een enkele vergadering is zo’n technisch voorzitter een oplossing. Maar voor de lange termijn is een preses nodig die samen met de andere leden van het moderamen (synodebestuur) leiding geeft aan het dagelijks reilen en zeilen.

Classes

Door het terugtreden van ds. Van Meggelen ziet de synode van de PKN zich nu al genoodzaakt na te denken over de verkiezingsprocedure. Door het nieuwe classessysteem dat de Protestantse Kerk onlangs invoerde, waardoor de 75 classes werden vervangen door 11 classes, is het aantal synodeleden verder gedaald tot rond de 60. Omdat of de preses of de vice-preses een predikant moet zijn die zitting heeft in de synode, is de ‘spoeling’ van potentiele kandidaten dun geworden.

In 2004 telde de Protestantse Kerk nog 150 synodeleden. Later, toen de hervormde en gereformeerde classes fuseerden tot 75 protestantse classes, halveerde dit aantal. Na de invoering van een nieuw classessysteem met 11 classes is het aantal synodeleden nog verder gedaald.

Predikant

De huidige vice-voorzitter van de synode, J. Galjaard, is diaken. Daarom moet de nieuwe preses een predikant zijn. Een van beiden moet namelijk het predikantsambt bekleden, zo schrijft de protestantse kerkorde voor.

De preses is, samen met de scriba (ambtelijk secretaris), het ‘gezicht’ van de Protestantse Kerk. De scriba, een functie die momenteel bekleed wordt door dr. R. de Reuver, hoeft bij zijn of haar verkiezing volgens de kerkorde geen lid te zijn van de synode. De scriba is meestal een gepromoveerd theoloog.

Comité

De vergadering van de kleine synode had, zoals gebruikelijk, plaats in comité –achter gesloten deuren. Een woordvoerder van de Protestantse Kerk wilde vrijdagavond geen commentaar geven op de zitting. Welke stappen er gezet gaan worden in de zoektocht naar een nieuwe synodepreses voor de Protestantse kerk, is op dit moment dus nog niet bekend gemaakt.

Ongetwijfeld hebben de leden van de kleine synode gesproken over de vraag of de regels voor de verkiezing van de preses niet opgerekt moeten worden. Daarbij zullen nog wel wat hobbels te nemen zijn als voor kandidaten ook gekeken gaat worden naar predikanten die geen lid zijn van de synode. Juist een preses is door de taak van voorzitter nadrukkelijk gelinkt aan deze kerkvergadering en heeft eigenlijk ook wel enkele jaren ervaring als synodelid nodig.