Seculieren walsen volgens hem over gevoelens van gelovigen heen, terwijl christenen als calimero’s in een slachtofferrol kruipen. De auteur heeft een punt, maar vergaloppeert zich als hij de claim vanuit Gods Woord schaart onder calimerogedrag.

Hoe bewaren we de vrede in een landje met 17 miljoen verschillende mensen? Dat is de vraag die Visser, directeur van ForumC, forum voor geloof, wetenschap en samenleving, zich stelt. Hij maakt zich zorgen over de kloven in onze samenleving en vraagt zich af hoe we ervoor kunnen zorgen dat onze samenleving niet uit elkaar valt. Zijn publicatie spitst Visser toe op de ongemakkelijke verhouding tussen de seculiere meerderheid en de christelijke minderheid.

Volgens Visser lijkt het erop dat een nieuwe seculiere meerderheid als de gorilla Bokito wil heersen over een christelijke minderheid. Hierbij moeten we denken aan het ontslaan van ambtenaren die weigeren het homohuwelijk te sluiten, maar ook aan de seculiere inzet om de rituele slacht te verbieden. Visser hekelt in dit licht de groeiende gelijkheidsdrang van seculiere politici en hun streven naar een religievrije publieke ruimte.

Hoe reageren christenen op die seculiere opdringerigheid? Volgens Visser leiden veel christenen aan een calimerocomplex. Ze gedragen zich als een verongelijkt kuikentje dat zo snel mogelijk in een slachtofferrol duikt. Acties van bijvoorbeeld D66 worden geframed als ”christenpesten”. Ook in de christelijke media ziet Visser veel calimerogedrag terugkomen, waarbij seculieren steevast als groot en slecht worden afgetekend.

Deze waarschuwingen zijn behartigenswaard. Er is geen land ter wereld waar christenen zo veel vrijheid hebben als Nederland. Bovendien nodig je met een calimerohouding je opponenten niet uit om je serieus te nemen.

Tegelijkertijd kan er achter ogenschijnlijk onbetekenende maatregelen wel degelijk een kwade geest schuilen. Dat de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) geen informatie meer mag verstrekken aan kerken is natuurlijk geen aanslag op de godsdienstvrijheid. Het betekent echter wel dat kerken, in tegenstelling tot andere organisaties, worden buitengesloten van gemeentelijke dienstverlening. Tegen zo’n principiële uitsluiting mag worden geageerd.

Te laconiek vind ik Visser als hij stelt dat we bijvoorbeeld de financiering van christelijk onderwijs slechts moeten zien als voorrecht en niet als een recht. Zowel juridisch als historisch is dit aanvechtbaar.

De auteur gaat nog verder. Christenen kunnen wel klagen over de seculiere meerderheid, maar in het verleden hebben seculieren geleden onder de kersteningsdrang van gelovigen. Visser noemt de sluiting van het zwembad op zondag, het verzet tegen het homohuwelijk en de strijd tegen euthanasie. Ook dit heeft geleid tot vrijheidsinperking, waarvoor christenen zich nooit verontschuldigd hebben.

Hier verwoordt Visser in mijn ogen een zuiver liberaal standpunt: Leven en laten leven. Dit is voor een christen een te gemakkelijke uitweg; pluralisme is niet het hoogste gebod.

Ik val de auteur bij in zijn streven naar een vreedzame samenleving. Dat is een grote opdracht voor christenpolitici. Tegelijkertijd heeft de orthodox-protestantse traditie, waarin Visser zich beweegt, altijd verwezen naar de Bijbelse claim op de overheid. De overheid dient in haar beleid te luisteren naar Gods goede geboden en Zijn naam hoog te houden. De opmerking van Visser dat de christelijke partijen zelf het initiatief hadden moeten nemen om het verbod op godslastering af te schaffen en dat zij zich meer moeten inzetten voor subsidies aan islamitische instellingen, staat hier haaks op.

Vissers publicatie prikkelt. Zijn pleidooi om de vrede te bewaren en het gesprek met andersdenkenden aan te gaan, is een belangrijke aansporing. Voor het overige moeten christenpolitici zich maar niet te veel laten beïnvloeden door dit boek.

Boekgegevens

”Seculiere bokito’s en christelijke calimero’s. De strijd om het grote gelijk”, Cors Visser; uitg. Buijten & Schipperheijn i.s.m. ForumC, Amsterdam, 2016; ISBN 978 90 588 1924 6; 88 blz.; € 11,50.