Predikanten leren preek maken van Vroege Kerk
Een eeuwenoude manier van Bijbeluitleg uit de Vroege Kerk. Die wil ds. K. H. Bogerd, predikant van de hervormde gemeente van Wouterswoude, graag onder de aandacht brengen van collegapredikanten. Daarom initieerde hij een „preektocht” in de Friese Wouden.
De ontvangst is in de christelijke gereformeerde kerk van Damwoude. Ruim dertig predikanten uit verschillende kerkverbanden en delen van Nederland zijn op een zonovergoten woensdag in Friesland samengekomen om samen na te denken over een van hun belangrijkste taken: het maken van een preek.
Ds. Bogerd leidt de dag in met een „onderdompeling.” Hij zingt, begeleidt door zijn zoon Evan Bogerd, cantororganist van de Westerkerk in Amsterdam, het lied ”De Heer openbaarde” van A. F. Troost. Het lied, bestaande uit vier coupletten, gaat over Maleachi. De vier coupletten corresponderen met de Bijbeluitleg volgens de viervoudige schriftzin van de Vroege Kerk.
Zacheüs
Na een uitleg in de kerkzaal door ds. Bogerd over de methode van werken (zie ”Viervoudige schriftzin”) zoeken de deelnemers een plaats in en rond het kerkgebouw. De opdracht: schrijf een preekje van hooguit tien minuten aan de hand van de viervoudige schriftzin over een tekst uit de geschiedenis van Zacheüs.
Buiten in het gras tegen het naambord van de kerk zit ds. G. H. Molenaar, predikant van de hervormde gemeente van Genemuiden. „Fijn om zo inhoudelijk bezig te zijn met een thema. Door de viervoudige schriftzin word ik gedwongen om heel systematisch te kijken naar het Bijbelgedeelte.” De predikant waardeert de samenkomst met collegapredikanten op een doordeweekse dag. „Even de telefoon uit en bezig zijn met een kernthema: het maken van een preek.”
Evangelist
Het middaggedeelte gaat van start in de doopsgezinde kerk van Dantumawoude. Vier deelnemers houden daar hun zojuist geschreven preek. Ds. G. J. Kroon, predikant van de Verenigde Protestantse Kerk in België (VPKB) bijt de spits af. Jezus komt door Jericho en er is een man geheten Zacheüs. Aan de hand van de viervoudige schriftzin legt de predikant uit dat Lukas Zacheüs sprekend introduceert. Zacheüs wordt gehaat door de mensen, maar Jezus zoekt hem. Zacheüs was rijk, maar het geld maakt hem niet gelukkig. Jezus wil Zacheüs ontmoeten om hem te bevrijden van de macht van het geld. Dat is meer waard dan goud. Tussen de meditaties verzorgt Evan Bogerd het orgelspel op het Bakker en Timmengaorgel.
Dan is het de beurt aan G. van de Breevaart. De 86-jarige gepensioneerde evangelist van de evangelisatiepost van de Gereformeerde Gemeenten in Leeuwarden spreekt voor het eerst na zes jaar. „Zacheüs had van Jezus gehoord. Hij was op een wonder aangewezen. Hij begeert in zijn hart om Jezus te zien. Als Jezus daar komt weet hij dat daar een man is die Hij van Zijn vader heeft gekregen. Wat een wonder als Christus in je leven komt. Je bent dan het eigendom van Jezus Christus. Christus is gehoorzaam geweest, Hij heeft de straf gedragen en zonde verzoend.”
Reflectie
Prof. dr. M. A. van Willigen, hoogleraar exegese van de Vroege Kerk aan de TUA, verzorgt in de eeuwenoude Benedictuskerk van Dantumawoude een reflectie en sluiting van de dag nadat de laatste vier voorgangers, waaronder bisschop Van den Hout, hun korte preek hebben uitgesproken. De hoogleraar voorziet ieder preekje van een opbouwend commentaar en sluit de dag af met een aantal aandachtspunten bij de exegese van de Vroege Kerk. Hij stelt dat de Bijbel op veel verschillende manieren kan worden uitgelegd. De vraag is alleen hoe je de Bijbel juist moet uitleggen. En er zijn ook Bijbelteksten waar de vier lagen van de viervoudige schriftuitleg niet in aanwezig zijn.
De exegese van de Vroege Kerk was anders dan die van vandaag, betoogt Van Willigen. In de Vroege Kerk was er een sterke gerichtheid op de persoon van Christus en Zijn verlossingswerk. Als de predikanten die lijn vasthouden, staan ze in de traditie van Augustinus en Chrysostomus.
Initiator Ds. Bogerd kijkt terug op een prachtige dag. „Ik vond het mooi dat iedereen zich ’s morgens op zijn eigen wijze –overal en nergens, binnen en buiten– voorbereidde. Verder werd er prachtig gezongen, met een meesterlijke begeleiding, en was er een tevreden professor. De Vroege Kerk, het smaakt naar meer.”