Bijbeluitgever Jongbloed heeft alle rechten van de Jongbloed-editie van de Statenvertaling (SV) overgedragen aan de Gereformeerde Bijbelstichting (GBS). „Het is logisch dat de GBS als de enige partij in Nederland die de SV bevordert, nu ook volledig alle rechten overneemt”, zegt Jongbloed-directeur Matthy Groen.
Vorige week werd een overdrachtsdocument tussen Jongbloed en de GBS getekend. Per 1 januari gaat de overeenkomst in. De Statenvertaling wordt momenteel door twee partijen in Nederland uitgegeven, de GBS en Jongbloed.
Met de overdracht komt er een einde aan een lange tijd bezit van rechten van Jongbloed voor deze uitgave, zegt Groen desgevraagd. „De GBS kwam met dit begrijpelijke verzoek. We hebben in onze Jongbloed-editie destijds verschillende aanpassingen gedaan aan de Statenvertaling, maar als uitgever zien wij het niet als onze taak om ons inhoudelijk met de tekst van de Bijbel bezig te houden. Dat is meer werk voor een stichting, zoals de GBS, of het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) en de Stichting Herziening Statenvertaling (HSV). Daarnaast is de omvang van het aantal lezers van de Jongbloed-editie beperkt in vergelijking met de lezers van de GBS-versie.”
De lezersgroep van de Statenvertaling is een hechte en stabiel blijvende groep, stelt Groen. Cijfers van oplages wil hij niet noemen. Intussen heeft de HSV „heel duidelijk zijn positie ingenomen in het Bijbellandschap.” De uitgave heeft de breedte van het landschap bevorderd. „Je zou kunnen zeggen: rechts bevindt zich de Statenvertaling met een trouwe lezersgroep, links de NBV21 en in het midden de HSV. Vanuit dat midden is er naar beide kanten overlap. Lezers van de NBV21 raadplegen de HSV en die van de SV willen ook weleens de HSV proberen.”
Blijven drukken
De GBS zal vanaf het overdrachtsmoment zowel haar huidige Bijbeledities van de Statenvertaling alsook de Bijbeledities met de Jongbloed-Statenvertaling leveren. Jongbloed Grafisch Bedrijf BV blijft ook in de toekomst als drukker van Bijbels op dundrukpapier betrokken bij uitgaven van de GBS.
„GBS minder ouderwets”
Het belangrijkste werk in de begintijd van de GBS was het uitgeven van een betrouwbare Bijbel in de Statenvertaling. Het bestuur koos de Jongbloed-editie, gebaseerd op de Statenvertaling van 1888, als uitgangspunt. Het verwijderen van fouten en onzorgvuldigheden was het werk van verschillende commissies, waarbij de Van Ravesteijn-editie van 1657 als basis werd gebruikt.
Het werk resulteerde uiteindelijk in de eerste GBS-Bijbel, die op de toogdag van 18 augustus 1973 door de toenmalige GBS-voorzitter, ds. J. van Haaren, werd overhandigd aan de weduwe van GBS-oprichter H. Kooistra. Maar ook toen zag men de onvolmaaktheid van deze uitgave. Een herziening van een herziening volgde. In 1976 kwamen de eerste GBS-schoolbijbels gereed.
De verschillen tussen de Jongbloed-editie en die van de GBS zijn niet groot. De Jongbloed-editie veranderde woorden als ”kond gedaan” in ”verkondigen” en de uitdrukking ”die tegen de wand pist” ging ”wat mannelijk is” heten. De GBS is daarin terughoudender. Zij handhaaft de term ”kond gedaan”, terwijl ”al wat tegen de wand pist” iets ‘netter’ luidt door de uitdrukking „al wat aan den wand watert.”
Dat de Jongbloed-editie bepaalde woorden eigentijdser vertaalt, bestrijdt ds. Van Heteren. „Integendeel, ik denk dat de Jongbloed-editie ouderwetser is. De GBS heeft zich aangepast aan de nieuwe spellingsregels omdat wij bij de tijd willen blijven. We zijn bezig om bepaalde woorden te veranderen die tot misverstand aanleiding zouden kunnen geven. Maar als je woorden vervangt, moeten ze wel passen in het taalkleed van de Statenvertaling, zo vindt de GBS. Het is net zoals met het vervangen van een steen in een gebouw. Je kunt geen steen kiezen die er heel anders uit ziet. Over het vervangen van woorden en uitdrukkingen zijn we in goed gesprek met een door de generale synode benoemde commissie van de Gereformeerde Gemeenten.”
