Tijdens een koffiepauze op weg naar het Slowaakse Bratislava heeft hij even gelegenheid voor een telefonisch interview. Halverwege het gesprek gaan de deelnemers aan een kerkhistorische reis in Centraal-Europa de bus weer in. Het weerhoudt ds. C. Blenk er niet van door te praten. De 31 reizigers zijn „zeer geïnteresseerd” in alles wat ze zien. „Dat gaat verder dan alleen kerkgeschiedenis.”
De hervormde emeritus predikant geeft samen met J. Bakker, oud-directeur van het Hoornbeeck College in Amersfoort, leiding aan een twaalfdaagse kerkhistorische reis naar Hongarije, Oostenrijk, Tsjechië en Slowakije. Ds. Blenk gaat al jaren mee met de kerkhistorische tochten, die steeds een andere bestemming hebben.
Het begon allemaal in 1983, toen ir. J. van der Graaf –destijds algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond– een kerkhistorische reis naar Oost-Duitsland organiseerde, ter gelegenheid van het 500e geboortejaar van de reformator Maarten Luther. De tocht beviel zo goed dat het jaar daarop een nieuwe volgde. Als snel ontstond een traditie die tot op heden wordt voortgezet.
De „kerkhistorische kring” bracht in het verleden bezoeken aan onder meer Rusland, Oost-Europa, Scandinavië, Armenië, Griekenland, Turkije en Noord-Afrika. Tijdens de reizen is er aandacht voor de kerkelijke situatie, maar het reisgezelschap gaat ook op zoek naar geloofsgenoten en bezoekt kerkdiensten.
Deze week stonden onder meer de Hongaarse steden Boedapest en Debrecen op het programma. „Boedapest is een prachtige stad”, zegt ds. Blenk. „In Boeda hebben de deelnemers genoten van het uitzicht op de Donau, met zijn vele bruggen, en op het stadsdeel Pest. Verder hebben we de Sint-Stephanusbasiliek bezocht en imposante gebouwen uit de negentiende eeuw.”
In Debrecen, het geestelijk centrum van het calvinisme in Hongarije, bracht de kerkhistorische kring een bezoek aan prof. dr. A. M. Kool, hoogleraar missiologie aan de gereformeerde Karoli Gasparuniversiteit.
Het standbeeld van Michiel de Ruyter werd evenmin overgeslagen. De Hollandse admiraal kocht 26 Hongaarse predikanten vrij in Italië, in 1676. Toen deze predikanten –21 gereformeerde en vijf lutherse– aan boord van het admiraalsschip De Eendracht klommen, bedankten ze De Ruyter uitvoerig voor zijn redding.
Wat is uw aandeel in de reis?
„Ik ben reisleider voor wat betreft de theologische en kerkhistorische onderwerpen. Naast mij in de bus zit een gids die de andere onderwerpen voor zijn rekening neemt. Bakker heeft de algehele leiding.
Ik vertel bijvoorbeeld over de komst van de Reformatie in Hongarije en over de grote toestroom van Hongaarse theologische studenten naar de Nederlandse universiteiten. Er zijn altijd goede contacten geweest tussen calvinisten in Hongarije en in Nederland. Maar ik noem ook de invloed van de Zwitserse theoloog Karl Barth op het protestantisme in Hongarije.”
De kerkhistorische kring zoekt het vooral ver weg?
„In het najaar hebben we een grote twaalfdaagse buitenlandse reis en in de lente een kortere trip. Afgelopen voorjaar zijn we met de boot vanaf Arnhem naar het noorden van het land geweest, waar we bij de plaatsen Edam, Hoorn en Urk aangelegd hebben. Op de terugweg hebben we de IJsselsteden Kampen, Zwolle en Deventer aangedaan. Hier zijn veel sporen te vinden van de Moderne Devotie, een hervormingsbeweging aan de vooravond van de Reformatie.”
Vorig jaar draaide de reis om de kerkvader Augustinus.
„Eerst gingen we naar Italië, waar we Milaan en Ostia, de haven van Rome, bezochten. We zijn doorgereisd naar Tunesië en Algerije en kwamen in Thagaste, de geboorteplaats van Augustinus, en Hippo, de plaats waar hij bisschop was.
Het was een spannende reis. Een gedeelte van onze tocht vond plaats onder politie-escorte. Helaas is er niet veel meer te vinden uit de tijd van Augustinus. Het gebied is bijna volledig islamitisch. Op het programma stond ook een bezoek aan een moskee.”
De kerkhistorische kring bracht in 2009 een bezoek aan Armenië, een land waar het christendom al vroeg zijn intrede deed. „Armenië was het eerste land ter wereld dat het christendom als staatsgodsdienst aannam. Er bestaat nog steeds een bloeiende christelijke kerk, de Armeens-Apostolische Kerk, waarvan we een plaatselijke gemeente bezocht hebben. Armenië is ook interessant omdat het grenst aan islamitische landen. En het is het gebied waar de berg Ararat ligt, bekend van de ark van Noach.”
Bestaat er nog belangstelling voor kerkhistorische reizen?
„Voor deze reis iets minder dan in voorgaande jaren, omdat een aantal deelnemers aan vroegere tochten hier al eerder is geweest. We hebben nu 31 mensen. Over het algemeen blijft de belangstelling redelijk op peil. De deelnemers zijn breed geïnteresseerd in allerlei onderwerpen; niet alleen op kerkhistorisch gebied maar bijvoorbeeld ook op aardrijkskundig gebied.”
Ziet u elk jaar dezelfde gezichten?
„Voor een groot gedeelte wel. Toch is er elk jaar, en nu ook weer, een aantal nieuwe deelnemers. Helaas behoort het grootste aantal van hen tot de ouderen. Ik vind het jammer dat er zo weinig jongeren bij zijn. Ik zou best nog eens een kerkhistorische reis voor jongeren willen leiden.”
Ds. C. Blenk werd in 1940 in Vlaardingen geboren. Hij studeerde geschiedenis en werd leraar aan het Groen van Prinstererlyceum in zijn geboorteplaats.
Intussen studeerde hij theologie. In 1974 werd hij bevestigd als hervormd predikant in Woubrugge. Daarna volgden Oudewater, Amsterdam en Delft, steden met een belangwekkende (kerk)historie.
In 2005 ging ds. Blenk met emeritaat. Hij woont in het Betuwse Lienden. Ds. Blenk heeft diverse historische en theologische publicaties op zijn naam staan.
